Wiadomości

Odkrywamy Wrocław: Pierwszy wrocławski wieżowiec

2012-07-08, Autor: Wojciech Prastowski
Unikatowy w skali naszego kraju gmach poczty zbudowany w stylu północnoniemieckiego ekspresjonizmu zwanego ceglanym. Ukończony w 1929 roku – stanowi doskonały przykład ówczesnych ambicji miasta, które już od początku lat 20. planowało stawiać drapacze chmur.

Reklama

Czasy kryzysu przyhamowały te ambitne plany, o których wspominaliśmy na początku cyklu, w tekście „Wieżowiec zamiast Sukiennic”. Jednak dążenia władz miasta do stworzenia ze stolicy Śląska ponadregionalnej metropolii nigdy nie zanikły.

 

Zduszenie hiperinflacji na początku lat 20. XX wieku zaowocowało ożywieniem gospodarczym miasta w latach 1925-1931 i powstaniem wielu budynków użyteczności publicznej. Jednym z pierwszych gmachów, który wyróżniał się na tle dotychczasowych realizacji, był bank pocztowy (Postscheckamt), przekształcony później w Okręgowy Urząd Pocztowy Rzeszy.


 

Zbudowany został w latach 1926-29 według projektu Lothara Neumanna na wąskiej działce dawnego cmentarza żydowskiego, pełniącego już wtedy funkcję cmentarza wojskowego, przy ulicy Polnej (Feldstrasse) czyli obecnej ulicy Zygmunta Krasińskiego.

 

Przed rozpoczęciem budowy teren został wzmocniony setkami betonowych pali, a sam budynek – mimo ceglanego lica elewacji – jest konstrukcją żelbetową z ceglanym wypełnieniem. Ze względu na specyficzny kształt działki, został zaprojektowany jako długi (142 metry) gmach z dwoma wieżami o wysokości 43 metrów. Niestety zdecydowano się na ukończenie jedynie wieży północnej, co zaburza symetrię budynku.

 

Główny korpus gmachu liczy pięć kondygnacji i ma wysokość dwudziestu metrów, niższa część wieży ma już osiem kondygnacji, a wyższa – zwężona w stosunku do podstawy – trzy kondygnacje. Szczyt wieży wieńczy ażurowa, ceramiczna balustrada.

 

Wnętrza budynku zaprojektowano w większości jako pomieszczenia biurowe, w części wieżowej na dole znajdowała się duża sala z okienkami dla klientów. Czeki i przekazy pieniężne wędrowały stamtąd systemem poczty pneumatycznej do części środkowej przez salę rozliczeń kontowych. Archiwum pocztowe znajdowało się w wieży od szóstego piętra wzwyż. W południowej części gmachu przyległej do ulicy Traugutta znajdował się urząd katastralny i mieszkania służbowe. W środkowej części gmachu zlokalizowano jadalnię, kantynę i palarnię, a na dachu urządzono ogród rekreacyjny.

 

Wiele ceramicznych elementów elewacyjnych wykonano w Ołdrzychowicach Kłodzkich (Ullersdorf), a kute kraty klatki schodowej – w warsztacie Jaroslava Vonki, mistrza kowalstwa artystycznego, którego metaloplastyczne realizacje utrzymane są w nurcie ekspresjonizmu i art déco. Innym znanym przykładem twórczości Vonki jest brama Elektrowni Wodnej Południowej.

 

Obecnie w wieżowcu Neumanna mieści się Urząd Pocztowy Wrocław I i Muzeum Poczty i Telekomunikacji. Iluminacja, która wydobywa ekspresjonistyczne piękno tego gmachu, włączana jest jedynie przy okazji Nocy Muzeów. Budynek wciąż czeka na lepsze czasy i remont, który wyeksponuje unikatową fakturę ceglanej elewacji i terakotowe płaskorzeźby autorstwa Felixa Kupscha w południowo-wschodnim narożniku, ukazujące sceny rodzajowe z życia miasta. Północno-wschodni narożnik zdobią natomiast płaskorzeźby z popiersiami pocztylionów i listonoszy ukazujące ich stroje z lat 1590-1928.

 

Tak jak Anzeiger-Hochhaus w Hanowerze i Chilehaus w Hamburgu, wieżowiec dawnego banku pocztowego we Wrocławiu jest ikoną ekspresjonizmu ceglanego, o którą warto zadbać w sposób szczególny. Tym bardziej że sąsiedztwo tego budynku wciąż czeka na ucywilizowanie i tylko przemyślane inwestycje, które uszanują historyczny kontekst urbanistyczny okolicy, będą w stanie nawiązać dialog z wyjątkowym dziełem Neumanna.

 

Poczta przy Krasińskiego

Fot. Wratislaviae Amici

 

----------------

 

W cyklu Odkrywamy Wrocław pisaliśmy o miejscach takich jak: WUWA, Arsenał, Uniwersytet Wrocławski, Ogród Botaniczny, nasyp kolejowy przy ul. Bogusławskiego i Nasypowej, Ogród Japoński, nasz własny plac Gwiazdy, o pomyśle budowy wieżowców zamiast Sukiennic w Rynku, legendarnych barach mlecznych, kampusie Politechniki, wzgórzu Bendera, Poltegorze, trzech wrocławskich lotniskach, o ulicy Szewskiej, początkach miasta, wrocławskim Manhattanie, ogrodach Ossolineum, młynie św. Klary, Solpolu... i wielu, wielu innych.

 

Wszystkie teksty z naszego cyklu znajdziecie w specjalnej zakładce.

 

Zapraszamy Was do współpracy przy jego tworzeniu. Piszcie do nas maile z propozycjami miejsc.

Oceń publikację: + 1 + 11 - 1 - 0

Obserwuj nasz serwis na:

Komentarze (1):
  • ~rumcajs 2012-07-14
    10:48:55

    0 0

    Bardzo dobry cykl artykulow.

Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu www.tuwroclaw.com nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.