30. rocznica śmierci wybitnego aktora. Był nazywany „Ikarem teatru”

– Ryszard Cieślak był uosobieniem twórczego podejścia do aktorstwa Jerzego Grotowskiego, wykorzystującego proces głębokiej i zarazem czynnej introspekcji jako podstawę do stworzenia precyzyjnej struktury organicznych działań aktorskich o charakterze transgresji – czytamy w opisie wydarzenia.

Ryszard Cieślak (1937–1990) dołączył do Teatru 13 Rzędów w Opolu w 1961 roku, w zespole Teatru Laboratorium pracował aż do jego samorozwiązania w 1984. Pierwszym przedstawieniem z jego udziałem był „Kordian”. Następnie wystąpił w „Akropolis” i „Tragicznych dziejach doktora Fausta”, gdzie zwrócił na siebie uwagę sceną szaleństwa Benwolia. W „Studium o Hamlecie” dodatkowo pełnił przy Grotowskim funkcję asystenta reżysera.

Wkrótce po realizacji tego przedstawienia rozpoczął się okres bliskiej i intensywnej współpracy Cieślaka i Grotowskiego, związany z rolą Don Fernanda w „Księciu Niezłomnym”. Jej efektem była legendarna kreacja, stanowiąca pierwszą realizację aktu całkowitego.

Prezentacje przedstawienia w czasie występów zagranicznych Teatru Laboratorium w drugiej połowie lat 60. zapewniły Cieślakowi międzynarodową sławę i status ikony współczesnego teatru.

W latach 1967–69 wraz z całym zespołem brał udział w pracach nad „Ewangeliami”, w których kreował Umiłowanego, oraz nad „Apocalypsis cum figuris”, gdzie stworzył kolejną legendarną rolę – Ciemnego. Po występach Teatru Laboratorium w Stanach Zjednoczonych, jesienią 1969, Cieślak został uznany przez nowojorskich krytyków najwybitniejszym aktorem teatrów off-Broadwayu roku 1969.

Od 1972 aktywnie włączył się w działania parateatralne, stopniowo obejmując funkcję lidera „Large Special Project”, a następnie „Special Project”. W latach 1979–80 należał do części zespołu Teatru Laboratorium realizującego przedsięwzięcie „Drzewo Ludzi”. W roku 1981 kierował pracami nad kreowanym zbiorowo ostatnim przedstawieniem Laboratorium – „Thanatos polski”. Równolegle rozwijał współpracę z europejskimi, amerykańskimi i kanadyjskimi ośrodkami teatralnymi.

Od roku 1982 pracował głównie za granicą, prowadząc liczne kursy i warsztaty teatralne oraz reżyserując. Od września 1984 na zaproszenie Petera Brooka brał udział w pracach międzynarodowego zespołu realizującego przedstawienie według „Mahabharaty”, w którym kreował rolę niewidomego władcy Dhritarashtry (premiera 7 lipca 1986). Od września roku 1989 był zatrudniony jako visiting professor w New York University Tisch School of Arts.

Zmarł 15 czerwca 1990 w Houston w Stanach Zjednoczonych na nowotwór płuc. Pochowany został na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu. Autorem rzeźby nagrobnej jest Krzysztof. M. Bednarski.

Obchody 30. rocznicy

Instalacja „Jeremiasz” zostanie udostępniona dla zwiedzających w poniedziałek, 15 czerwca, w godzinach od 17 do 20. Będzie ją można zobaczyć w Sali Teatru Laboratorium, znajdującej się we wrocławskim Przejściu Żelaźnicznym. Złożą się na nią fragmenty ze ścieżki dźwiękowej spektaklu „Apocalypsis cum figuris” zarejestrowanego przez Ermanna Olmiego w Mediolanie w 1979 roku: monologi Ryszarda Cieślaka („Środa Popielcowa” i „Gerontion” Thomasa Eliota oraz pieśń „Treny Jeremiasza”), a także fotografie Maurizia Buscarina pochodzące z tego samego roku co nagranie.

Wstęp na instalację jest wolny, ale będzie ją można obejrzeć na specjalnych zasadach – nie będzie możliwe zwiedzanie grupowe, a zwiedzający będą musieli zachować między sobą co najmniej 2-metrowy dystans społeczny. Zasada ta nie będzie nie dotyczyć opiekunów dzieci do 13 roku życia oraz osób z niepełnosprawnościami, wymagających wsparcia opiekuna.

Liczba zwiedzających Salę Teatru Laboratorium będzie ograniczona do sześciu. Na terenie budynku zwiedzający będą zobowiązani zakrywać usta i nos przy pomocy odzieży lub jej części, maski, maseczki lub przyłbicy. Wyjątkiem będą dzieci do 4 roku życia oraz osoby, które nie mogą tego zrobić z powodu stanu zdrowia.

Przed wejściem do budynku przy Rynek-Ratusz 27 będzie trzeba zdezynfekować ręce za pomocą płynu odkażającego umieszczonego przy drzwiach wejściowych w sposób zgodny z podaną tam instrukcją.

W obiekcie będzie można przemieszczać się wyznaczonymi traktami. Co pełną godzinę zegarową obsługa dezynfekować będzie poręcze, klamki i toalety. Szatnia nie będzie dostępna.