„Czas chasydów”. Wystawa fotograficzna o powrocie do krainy przodków

– Ruch chasydzki zrodził się w Europie Środkowo-Wschodniej w 2. połowie XVIII w., a przez kolejne dziesięciolecia wywierał istotny wpływ na życie religijne wschodnioeuropejskich Żydów. Jego założycielem był Izrael Ben Eliezer (Baal Szem Tow), pochowany na kirkucie w Międzybożu – czytamy w opisie wystawy. Organizatorzy wydarzenia wyjaśniają, że jorcajt, czyli rocznica śmierci, jest dla chasydów bardzo ważnym wydarzeniem. – Wierzą oni, że w tym dniu dusza zmarłego powraca do miejsca pochówku. Jednocześnie cadyk, nawet po śmierci, jest swoistym kanałem pośredniczącym pomiędzy chasydem a Stwórcą, zatem jorcajt cadyka jest niepowtarzalną okazją do bezpośredniego kontaktu z nim, a zaniesione wtedy prośby i modlitwy zostaną wysłuchane – podkreślają.

Powrót do krainy przodków

– Ruch chasydzki rozwijał się w większości na ziemiach polskich, jednakże w wyniku II wojny światowej i Holokaustu zniknął z tych obszarów właściwie bezpowrotnie. Również czasy PRL-u nie sprzyjały odrodzeniu się chasydyzmu. Ocaleni wyemigrowali głównie do Izraela oraz za ocean – mówi Joanna Kurbiel, kuratorka wystawy. I dodaje, że w latach 60. oraz 70. XX w. podjęto starania o „identyfikację grobów poszczególnych cadyków na ocalałych kirkutach, często jednak zniszczonych, zapomnianych lub zabudowanych współczesną infrastrukturą”. 

– Rozpoczęły się pielgrzymki, odbudowa oheli, jednakże dopiero po 1989 r. przedsięwzięcia te nabrały rozmachu i każdego następnego roku coraz więcej chasydów przyjeżdża na groby swoich duchowych przywódców – opowiada. I podkreśla, że choć chasydzi niemal sto lat temu zniknęli z polskiej ziemi, to dzięki jorcajtom ich potomkowie wracają do krainy przodków. – Dzięki temu i my, współcześni mieszkańcy tych terenów, możemy doświadczyć swoistego, magicznego przeniesienia się do czasów, kiedy chasydzi stanowili nieodłączny element polskiego krajobrazu – powiedziała kuratorka.

Na wystawie będzie można prześledzić blisko 300-letnią historię ruchu chasydzkiego na terenach Rzeczypospolitej. Pokazane zostaną portrety chasydów, elementy uroczystości jorcajtowych (modlitwy, tańce, składanie karteczek z prośbami przy grobach cadyków), przykłady literatury chasydzkiej, a także kilkunastominutowy film, pozwalający przenieść się na chwilę do świata, który niemal 100 lat temu zniknął z polskiego krajobrazu bezpowrotnie.

Sylwetki artystów

W Muzeum Etnograficznym będzie można zobaczyć fotografie artystki Joanny Sidorowicz, uzupełnione pracami Dariusza Gawrońskiego, Piotra Krasa i Jerzego Sobola.

Joanna Sidorowicz fotografią artystyczną zajmuje się od 20 lat, a od ponad 10 pasjonuje się tematyką chasydzkich jorcajtów. – Po raz pierwszy, za namową kolegi, udała się na jorcajt cadyka Dawida Bidermana do Lelowa. Zafascynowana tym zjawiskiem, w następnych latach poszerzyła zakres swoich podróży śladami chasydów o jorcajty w Leżajsku, na grób cadyka Elimelecha, a także w Radomsku na grób cadyka Szlomo Rabinowicza – czytamy w opisie wydarzenia.

Dariusz Gawroński, którego zamiłowanie do fotografii również trwa od prawie 20 lat, zafascynował się chasydami przyjeżdżającymi co roku do Lelowa najorcajt cadyka Dawida Bidermana. – Początkowo jego pasją było jedynie portretowanie przybyszów, z biegiem czasu zainteresował go sam jorcajt i w jego fotografiach, oprócz portretów brodatych mężczyzn z pejsami, pojawiły się obrazy dokumentujące towarzyszące świętowaniu rytuały, jak modlitwy, śpiew czy taniec – mówią organizatorzy ekspozycji. I dodają, że Piotra Krasa, jako zawodowego fotografa i reportera, zajmuje różnoraka tematyka. – 18 lat temu, przy okazji realizacji pracy związanej z religijnością człowieka, trafił na jorcajt cadyka Dawida Bidermana w Lelowie, co przerodziło się w dość regularne dokumentowanie tych szczególnych dni. Jego pasja fotografowania chasydów wykroczyła poza lelowski jorcajt, powstały bowiem fotografie dokumentujące chasydów w Izraelu – czytamy w opisie wystawy.

Jerzy Sobol kulturą żydowską zajmuje się już od lat 90. XX w. Na wystawie pokazany został fotograficzny zapis jednej jego wypraw – śladami Nachmana z Bracławia, prawnuka założyciela ruchu chasydzkiego Baal SzemTowa. Znajdują się na niej m. in. fotografie oheli pierwszych cadyków – w Międzybożu, Bracławiu i Humaniu – podolskich miejscowościach leżących na terenie dzisiejszej Ukrainy, gdzie sięgają korzenie ruchu chasydzkiego.

Ponowne otwarcie muzeum

Ekspozycję „Jorcajt – czas chasydów” będzie można oglądać od 5 lutego do 27 czerwca w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu. Placówka będzie czynna od wtorku do soboty w godz. od 10:30 do 16, a w niedzielę – od 10 do 18. Bilety kosztują:10 zł (normalny), 8 zł (ulgowy) 5 zł (normalny i rodzinny/od osoby). Dzieci do 7 lat wejdą za darmo. W soboty na wystawę stałą wejdziemy za darmo.

Wejście do obiektu będzie możliwe tylko w maseczce zakrywającej nos i usta lub w przyłbicy. Wszystkim wchodzącym do niego osobom mierzona będzie temperatura. Jeżeli przekracza ona 37,5°C, jest to podstawą do odmowy zgody na zwiedzanie. Po wejściu do muzeum trzeba będzie zdezynfekować ręce i utrzymywać 2-metrową odległość między zwiedzającymi (nie dotyczy rodzin z dziećmi oraz opiekunów osób niepełnosprawnych). Preferowany będzie bezgotówkowy zakup biletów wstępu.

CZYTAJ TEŻ: MUZEA I GALERIE SZTUKI ZNÓW BĘDĄ OTWARTE DLA ZWIEDZAJĄCYCH [CENY, ZASADY, GODZINY]