Filharmonia Wrocławska zaprasza na koncerty z okazji narodzin kompozytora wszechczasów

Bach - dziś uważany za fenomen, za życia był zapracowanym organistą, chórmistrzem i nauczycielem, w pocie czoła starającym się utrzymać liczną rodzinę (dwadzieścioro dzieci).

Świadomy swego talentu, postanowił realizować nieprzeciętne zdolności przede wszystkim w muzyce religijnej, rezygnując ze spektakularnej kariery. Nigdy nie napisał opery, choć w jego czasach gatunek ten był żyłą złota.

Pozostawił jednak wiele świeckich utworów, które dziś są najpopularniejszym repertuarem na instrumenty klawiszowe, ulubionymi przebojami wiolonczelistów, materiałem dla wirtuozowskich popisów skrzypków.

A na jaki instrument przeznaczone było ostatnie dzieło Bacha, Kunst der Fuge? Nie wiadomo – bardzo prawdopodobne, że na żaden i jednocześnie każdy. Cykl jest jakby traktatem z teorii muzyki zapisanym nutami; dźwiękowym eksperymentem, który nagle urywa się wówczas, gdy nuty układają się w nazwisko kompozytora: B-A-C-H. Opublikowana po śmierci Bacha Sztuka fugi rozeszła się w zaledwie kilku egzemplarzach i rozgoryczony syn kompozytora sprzedał po cenie złomu miedziane płyty z wyrytym na nich dziełem. Dziś nie mamy wątpliwości, że Kunst der Fuge to przejaw geniuszu.

21 marca arcydzieło Bacha wykona Wrocławska Orkiestra Barokowa pod batutą Andrzeja Kosendiaka. Chór Narodowego Forum Muzyki przygotował natomiast program złożony z sześciu motetów lipskiego kantora – dzieł rozsnuwających cudowną „harmonię głosów”, nieblednącą wcale mimo upływu kolejnych stuleci. W niedzielny wieczór (22 marca) zabrzmią cztery hieratycznie piękne motety żałobne, m.in. Der Geist hilft unser Schwachheit auf z 1729 roku napisany na uroczystości pogrzebowe Johanna Heinricha Ernestiego: filozofa, teologa luterańskiego i poety w jednej osobie; rektora szkoły św. Tomasza, z którą Bach był przez lata związany.

Swoistą ramę tego muzycznego wieczoru, jego wstęp i zakończenie, stanowić będą dwa wzbierające radosną energią dzieła oparte na tekstach zaczerpniętych z psalmów pochwalnych („Chwalcie Pana, wszystkie narody” oraz „Śpiewajcie panu pieśń nową”). Ten pełen uwielbienia charakter z pewnością słychać wyraźnie w skrajnych częściach motetu BWV 225, gdzie Bach spiętrza polifoniczne konstrukcje, retorycznie przeciąga kluczowe słowa w licznych melizmatach i kumuluje entuzjastyczne echa.

Odbiorca odnieść może chwilami wrażenie, iż gęstwina traktowanych bardzo ambitnie, wręcz instrumentalnie, głosów przeistacza się tu w słyszalny obraz przyrostu Bożej chwały. Znać w tym żarliwość Bacha jako protestanckiego kompozytora: jego dewizą twórczą była wszak fraza „ad maiorem Dei gloriam”.

Kunst der Fuge– koncert z okazji 330. rocznicy urodzin J.S. Bacha odbędzie się 21 marca, o godzinie 18:00, w sali koncertowej Filharmonii Wrocławskiej.