Fotografie Krzysztofa Paweli w Muzeum Narodowym

„Spostrzeżenia” jest wystawą prezentującą zestaw 25 fotografii Paweli z lat 1977-1988. Wśród fotografów dokumentujących późny okres PRL-u wyróżniał się on dbałością o formalną stronę obrazów i pogłębioną refleksyjnością.

Jego styl mniej odpowiada krzykliwej naturze przekazu prasowego, a bardziej nadaje się do odbioru galeryjnego, i tak też ewoluowała twórczość tego autora. Koncentruje on naszą uwagę na duchowych aspiracjach ludzi uwikłanych zarazem w prozaiczną codzienność z jej mechanizmami przemocy i destrukcji.

Zdobył uznanie cyklem „Rzeźnia” (1977), sarkastycznie komentując przemysłową technologię uśmiercania koni. Z tego samego impulsu powstał wtedy cykl „Świniobicie”, dokumentujący z kolei domowe bicie świń.

Od końca lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Krzysztof Pawela fotografował też seanse przeprowadzane przez bioenergoterapeutę Cleve’a Harrisa, który zdobył w Polsce wyjątkową sławę. Fotografie te unaoczniają brzemię chorób, pragnienie życia i nadzieję, wzmocnioną masową egzaltację. Ponadto, sceneria kościołów jest tu jednym ze sposobów, w jaki Pawela przywołuje wątek sacrum. W późniejszych fotografiach ten wątek jest także obecny w scenach z pielgrzymami do miejsc kultu, z dziećmi w strojach pierwszokomunijnych, a nawet pośrednio wydają się do niego nawiązywać tematy tańca, przebierańców, handlarzy dewocjonaliami czy nawet osób przecierających oczy. Te ludzkie aspiracje do wzniesienia się ponad codzienność czy przeciętność skonfrontowane zostały ze scenerią biednej prowincji, z przejawami improwizowania godnej egzystencji.

Krzysztof Pawela nie dąży do prześmiewczego krytykowania tego świata. Stara się raczej dostrzec w nim egzystencjalny dramat o uniwersalnym charakterze. Chociaż w latach osiemdziesiątych podróżował także po Rosji i Rumunii, to jego najciekawsze tematy pochodzą z polskiej prowincji. Tutaj najmocniej przemawia do autora pulsująca podskórna siła życia, która w jego interpretacji ma raczej walor tajemnicy niż reporterskiego objaśnienia.

Wystawa potrwa do 2 maja.

Krzysztof Pawela urodził się w 1954 r. w Krakowie, ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, w 1975 rozpoczął pracę jako fotoreporter w warszawskich tygodnikach. Zdobył wiele wyróżnień na konkursach polskiej fotografii prasowej, a w 1977 r. został uznany za fotoreportera roku. Od 1988 r. jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Mieszka w Warszawie.