Imponująca „Polonia” Jana Styki na stulecie niepodległości [ZDJĘCIA]

Dzieło współautora „Panoramy Racławickiej” powstało z okazji 100. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, którą świętowano we Lwowie w 1891 r. Rocznicowe uroczystości były manifestacją polskości. Nadano im widowiskową oprawę plastyczną: miasto zostało udekorowane, a biel i czerwień – polskie barwy narodowe zawładnęły przestrzenią miejską.

Jednak najważniejszym wydarzeniem obchodów okazała się prezentacja malowidła Jana Styki „Polonia”, która odbyła się 3 maja 1891 r. we lwowskim ratuszu. – W obrazie odnajdujemy tragedię upadku Polski, męczeństwo narodu, jego walkę o wolnościowe ideały, patriotyczną postawę przywódców oraz historycznych bohaterów” – mówi Beata Stragierowicz, kuratorka wystawy. – Sama Polonia – alegoria Polski – została ukazana w tle przedstawienia. Ubrana w białą szatę niewiasta przykuta do skały pod tablicą z napisem: »Konstytucja 3 Maja«. U jej stóp leży zamordowany Naród, a pod skałą – ofiary walk o niepodległość. Kobieta patrzy na czarny proporzec z trupią czaszką i datami trzech rozbiorów – dodała.

Centralną postacią kompozycji jest Tadeusz Kościuszko, przedstawiony w chłopskiej sukmanie, którą symbolicznie ubrał po zwycięskiej bitwie pod Racławicami. W lewej ręce trzyma chorągiew z polskim orłem, a prawą wskazuje na Polonię. Przed nim ukazani zostali przedstawiciele ludu, kosynierzy, klęczący Jan Kiliński, a za nim grupa wybitnych dowódców, m.in. Henryk Dąbrowski, ks. Józef Poniatowski i Kazimierz Pułaski. Druga ważna postać obrazu to Adam Mickiewicz przedstawiony na czele zgromadzonych wokół krzyża duchowych przywódców narodu – wieszczy i artystów.

„Polonia” nasycona została egzaltowaną tematyką patriotyczno-religijną, jednocześnie prezentując spore niedoskonałości formy malarskiej. Nie przeszkodziło to jednak w tym, że malowidło Styki trafiło do zbiorowej wyobraźni, czego dowodem były pielgrzymki odbywane do lwowskiego ratusza po to, by obejrzeć obraz. Dziennie oglądało go nawet 900 osób, a jego reprodukcje sprzedawane były masowo na ziemiach polskich wszystkich trzech zaborów.

– Tegoroczna prezentacja »Polonii« Jana Styki w Muzeum Narodowym we Wrocławiu jest powodowana chęcią przypomnienia tego niezwykłego obrazu – mówi Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu.  – Uznaliśmy bowiem, iż nie tylko dzieło Wojciecha Kossaka i Jana Styki »Panorama Racławicka« z 1894 r., nie tylko »Poczet Królów Polskich« lub »Śluby Jana Kazimierza« autorstwa Jana Matejki – ale także inne zabytki pochodzące ze Lwowa, nad którymi sprawujemy pieczę, powinny stać się wizytówką naszej muzealnej kolekcji. Do nich należy także »Polonia«, którą w 1891 r. z okazji stulecia uchwalenia Konstytucji 3 Maja po raz pierwszy zaprezentowano w Wielkiej Sali lwowskiego ratusza. Oddajemy w ten sposób hołd z okazji 100-le-cia odzyskania niepodległości przez Polskę kresowemu patriotyzmowi, a także artyście i jego dziełu. Przypominamy, jak bardzo o tę wolność zabiegaliśmy, jak skutecznie o nią się upominaliśmy, wreszcie – jak uczyniliśmy ją obiektem naszych marzeń – dodała.

Wystawy „Polonia Jana Styki” i „Plakaty patriotyczne z daru prof. Mariana Morelowskiego” będzie można oglądać od 10 listopada do 30 grudnia.

Program wydarzeń towarzyszących tym wystawom:

Dla dorosłych

10 listopada, godz. 12:00

Patriotyczny teatr Styki z „Polonią” w roli głównej, wykład Beaty Stragierowicz (wstęp wolny)

11 listopada, godz. 12:00

Zaśpiewajmy razem hymn!, prowadzenie Michał Pieczka

11 listopada, godz. 15:00

Niepodległa. Koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu Kameralnego Chóru Politechniki Wrocławskiej (wstęp wolny)

8 grudnia, godz. 15:00

Wątki niepodległościowe w sztuce polskiej XVII–XX wieku – spacer interaktywny dla młodzieży i dorosłych,

prowadzenie: Grzegorz Wojturski (wstęp wolny)

16 grudnia, godz. 12:00

Oprowadzanie kuratorskie (wstęp wolny)

Dla dzieci

Na wszystkie zajęcia dla dzieci obowiązują zapisy (w tygodniu poprzedzającym wydarzenie): tel. 71 372 51 48 lub [email protected], wstęp z biletami za 3 zł

11 listopada, godz. 10:30

Szukamy bohaterów na obrazie Jana Styki „Polonia” – zajęcia dla dociekliwych w wieku 6–12 lat, prowadzenie:

Sławomir Ortyl

11 listopada, godz. 12:00

Bohaterowie Niepodległej, zabawa plastyczna dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie: Grzegorz Wojturski

15 grudnia, godz. 13:30

Podchody z królami i książętami polskimi, zajęcia interaktywne dla dzieci w wieku 6–12 lat, prowadzenie:

Sławomir Ortyl.