Krzysztof Zanussi: „Współcześnie nauka jest bliżej religii niż 100 lat temu” [WIDEO-WYWIAD]

– Coś załamuje się w naszym powszechnym myśleniu o nauce – uważa słynny filmowiec. –  W XIX wieku pojawił się tak zwany scjentyzm i nauka zaczęła udawać religię – stała się odpowiedzią na wszystkie problemy świata i obiecała rzeczy, których nie jest w stanie spełnić. To jest coś, nad czym musimy się współcześnie zastanowić, bo nie można tak dalej myśleć. Nauka mówi, że istnienie poza czasem nie jest tak absurdalne, jak się nam na co dzień wydaje. Może istnieć możliwość życia, które po śmierci będzie miało inny charakter. Tego nie można wykluczyć, nie można się już z tego śmiać. Nauka szuka prawdy i choć nigdy do końca jej nie znajduje, to konstruuje obrazy świata, które mogą być nam bardzo przydatne. Przede wszystkim rozwiązuje problemy faktyczne i porządkuje bezmiar faktów, z którymi się spotykamy – powiedział Krzysztof Zanussi.

– Religia polega natomiast na pewnej intuicji – kto czuje tajemnice, ten jest religijny, a ten, kto klepie dogmaty, jest przykościelny. W chrześcijaństwie ważna jest zasada miłości niebędąca dogmatem, tylko najbardziej ogólnym imperatywem, bo to, co wypływa z miłości, musi być dobre. Św. Augustyn, podobnie jak Owsiak, mówił: „róbcie, co chcecie”, czyli „kochaj i rób, co chcesz”, ponieważ jak kochasz, to nie zbłądzisz – dodał reżyser „Eteru”.

Akcja tego filmu rozgrywa się na początku XX wieku na Podolu. Lekarz (Jacek Poniedziałek) pasjonuje się eterem – substancją uśmierzającą ból i odbierającą świadomość, tajemniczą i śmiertelnie niebezpieczną. Gdy ofiarą jej działania pada młoda dziewczyna, lekarz zostaje skazany na śmierć. Niespodziewanie udaje mu się uniknąć stryczka. Doktor znajduje pracę w zaborze austriackim, w wojskowej twierdzy dowodzonej przez komendanta (Andrzej Chyra). Poza oficjalną praktyką, na własną rękę ponownie zaczyna prowadzić coraz dziwniejsze eksperymenty: na żywych i na umarłych. Obsesyjnie doskonali swoją wiedzę o eterze pozwalającym manipulować bólem, pożądaniem i wolą poddanych mu ludzi.

Krzysztof Zanussi to reżyser, producent, scenarzysta i filozof. Jest autorem cenionych filmów takich jak: „Struktura kryształu” (1968), „Iluminacja” (1973), „Barwy ochronne” (1976), „Constans” (1980) czy „Rok spokojnego słońca” (1984).