Metropolita wrocławski: kościół musi poszukiwać nowych form obecności w życiu publicznym

Metropolita wrocławski zauważył, że w społeczeństwie tradycyjnym jednostka przyswajała wartości, normy i wzory zachowań, które były z reguły częścią całościowej kultury.

- W praktyce istniały ograniczone możliwości osobistego wyboru w stosunku do panującej tradycji religijnej i etycznej. Stabilne systemy wartości, hierarchie norm etycznych, prawnych, obyczajowych stanowiły sprawnie działające regulatory społeczne - podkreślił abp Kupny, zwracając uwagę, że w społeczeństwie pluralistycznym przed człowiekiem otwiera się cała gama konkurencyjnych hierarchii wartości, co otwiera drogę do suwerennego wyboru, zarazem jednak otwierając również pole do relatywizmu etycznego, kwestionowania wszelkich wartości i autorytetów.

Hierarcha zaznaczył przy tym, że po upadku komunizmu w Polsce przed kościołem otworzyły się nowe możliwości. Z czasem jednak w coraz bardziej pluralistycznym społeczeństwie kościół zaczął być ignorowany, postrzegany jako jeden z wielu „subsystemów”, „dostarczyciel” jednej z wielu propozycji, a nawet – przez niechętne środowiska – ukazywany jako zagrożenie dla demokratycznego ładu.

- To zmusza nas do do szukania nowych form obecności w życiu publicznym i nowych form ewangelizacji – mówił metropolita, zwracając uwagę na potrzebę obecności i zaangażowania katolików w politykę, gospodarkę, media; łączenia postawy otwartości, tolerancji z prawem do upominania się o respektowanie wartości w różnych dziedzinach życia. – Nie można jednak agresją odpowiadać na agresję. To szkodzi wartościom – podkreślał.

Tłumacząc zebranym w jaki sposób katolicy powinni działać w sferze politycznej przywołał sytuację kościoła we Włoszech po II wojnie światowej, gdzie duchowni wprost udzielali poparcia chrześcijańskiej demokracji. Podkreślił przy tym, że zachęcanie wiernych do głosowania na konkretnych polityków i zaangażowanie w działalność polityczną poprzez otwarte popieranie wybranych partii czy ugrupowań niesie wiele niebezpieczeństwa dla kościoła. Wśród nich na pierwszy plan wysuwa się utrata pozycji równoprawnego partnera w relacjach z państwem.

- Kościół schodzi wówczas do jednego rzędu z innymi ugrupowaniami politycznym - mówił abp Kupny, dopowiadając, iż taka działalność utrudnia obecność kościoła wśród tych katolików, którzy posiadają inne poglądy polityczne lub są członkami innej niż popierana przez duchownych partia.

- Skutkiem takiego zaangażowania we Włoszech była utrata zaufania wobec kościoła wśród robotników - podkreślił metropolita. W dalszej części przedłożenia ksiądz arcybiskup przyznał, iż lepszym rozwiązaniem wydaje się przyjęcie przez kościół roli pasterza, który sprawuje swój urząd w sposób niezależny od bieżącej sytuacji politycznej, trzyma się jak najdalej od walk partyjnych i szuka porozumienia ze wszystkimi.

Taka postawa jednak - zdaniem hierarchy - niesie ryzyko zepchnięcia kościoła na margines życia publicznego. Dlatego konieczne jest wyraźne rozdzielenie powołania i misji osób duchownych i świeckich.

- Duchowni powstrzymywaliby się od zaangażowania po stronie takich czy innych ugrupowań politycznych, rezerwując dla siebie funkcję pasterza, nauczyciela moralności i mediatora. Świeccy natomiast działaliby w sferze politycznej, ale bez powoływania się na mandat ze strony kościoła. Jeżeli te dwa sposoby postępowania osób duchownych i świeckich byłyby realizowane konsekwentnie i w sposób czytelny dla zewnętrznego obserwatora, być może rozwiązałoby to dylematy etyczne - spuentował abp Kupny.