Naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego dokonali spektakularnego odkrycia grobów sprzed 1500 lat w...

Na temat wczesnych społeczeństw rolniczych zamieszkujących północną Atakamę (płd. Peru) wiedziano stosunkowo niewiele. Wyniki badań archeologicznych potwierdzają wprawdzie, że gdzieś na przełomie VI/VII wieku naszej ery obszar ten został objęty ekspansją cywilizacji Tiahuanaco, jednakże na temat ludów zamieszkujących wcześniej te tereny istniały jedynie zdawkowe informacje.

W tym kontekście, olbrzymie znaczenie mają spektakularne odkrycia wrocławskich archeologów, dokonane podczas ostatnich badań w delcie rzeki Tambo, a więc, na północnym skraju pustyni Atakama. Odkryto tutaj, liczące sobie 150 grobów, cmentarzysko zawierające pochówki członków społeczności zamieszkujących te tereny jeszcze na długo przed ekspansją Tiahuanaco.

Fakt, że zmarłych składano w jamach, wykopanych w piaszczystym podłożu i bez widocznych na powierzchni elementów konstrukcji grobowych, uchronił to miejsce przed rabusiami grobów (huaqueros). Dzięki temu archeolodzy mogli przeanalizować nietknięte konteksty grobowe. Wyposażenie pochówków było bardzo zróżnicowane, co świadczy o istnieniu już w tym czasie zróżnicowania społecznego.

Obok grobów całkowicie pozbawionych darów, znaleziono również takie, w których niewątpliwie złożono członków miejscowej elity. Pochowani w nich mężczyźni wyposażeni byli w buzdygany z kamiennymi lub miedzianymi głowicami oraz w niewielkie łuki, służące do polowań na drobną zwierzynę. W jednym z grobów znaleziono kołczan wykonany z trzciny zawierający strzały, których ostrza wykonane były z obsydianu. Należy podkreślić, że na terenie Peru łuki, a tym bardziej zachowane kołczany ze strzałami – należą do niezwykle rzadkich znalezisk.

Jako ciekawostkę należy dodać, że pod kołczanem znajdowała się ofiara z młodej lamy. Dotychczas sądzono, że wielbłądowate, do których należy również lama, pojawiły się na wybrzeżu południowych krańców Peru, dopiero w okresie ekspansji na te tereny cywilizacji Tiahuanaco.

W grobach znaleziono również ozdoby z miedzi, a niekiedy również z tumbagi (stop złota i miedzi). Były to bransolety, szpile oraz blaszki (tumbaga), prawdopodobnie przytwierdzane do odzieży. Znaleziono też dużą liczbę paciorków wykonanych z kamieni półszlachetnych, muszli oraz kości.

Rzeczą, która jednak najbardziej zafascynowała naszych archeologów, był fakt, że zmarli posiadali przytwierdzone przy uszach witki trzcinowe, które wystawały na powierzchnie. Wydaje się, że trzcinki miały za zadanie umożliwić żyjącym przekazywanie swoim przodkom informacji lub próśb.

Realizowane przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego prace archeologiczne w Peru są częścią interdyscyplinarnego zadania badawczego, którego celem jest analiza procesów osadniczych zachodzących w epoce prekolumbijskiej na terenie dolin rzecznych południowych krańców Peru. Realizacja badań w Peru stała się możliwa dzięki umowie zawartej pomiędzy Uniwersytetem Wrocławskim a Bankiem Zachodnim WBK, realizującym program Santander Universidades w Polsce.

Badaniami kieruje dr hab. Józef Szykulski, prof. UWr (Zakład Archeologii Epoki Kamienia, Instytut Archeologii, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych). Stronę peruwiańską reprezentuje Ministerstwo Kultury Republiki Peru, Uniwersytet Katolicki Santa Maria w Arequipie oraz Municipalidad Provincial de Islay.