Odkrywamy Wrocław: Pomnik Johanna Friedricha Knorra

Historię Promenady Staromiejskiej opisaliśmy w ramach cyklu przy okazji artykułu o Fosie Miejskiej. Dzięki Hieronimowi Bonaparte i jego planom osłabienia obronnej rangi Wrocławia przez wyburzenie rozbudowanego systemu fortyfikacji – miasto zyskało bardzo wiele. Zanim jednak doszło do terytorialnej ekspansji stolicy Śląska, tereny po rozebranych murach miejskich przekształcono w bulwary spacerowe dla mieszkańców.

 

Oczywiście brat Napoleona I nie był twórcą Promenady, tylko inicjatorem jej powstania, bo jej utworzenie było jednym z warunków kapitulacji Wrocławia. Właściwym autorem zagospodarowania tego terenu w rozbudowane założenie parkowe był urodzony we Wrocławiu Johann Friedrich Knorr (1775-1847), miejski radca budowlany, architekt i mecenas sztuki.

 

 

Od razu należy rozwiać ewentualne wątpliwości – nie był on twórcą marki Knorr, słynącej z zup w proszku. Właścicielem fabryki, w której na początku suszono i mielono cykorię a później produkowano zupy, był Carl Heinrich Knorr (1800-1875) – pochodzący z Dolnej Saksonii syn nauczyciela Johanna Christiana Juliusa Knorra (1786–1832).

 

Johann F. Knorr w latach 1797 - 1821 pracował we wrocławskiej administracji budowlanej, a w 1809 roku wybrany został na pierwszego we Wrocławiu radcę miejskiego i budowlanego. Był współautorem „Podstawowych założeń planu wykorzystania umocnień twierdzy w celu polepszenia zdrowotności i upiększenia Wrocławia” (1812). Oprócz Promenady zaprojektował on również kilka ogrodów i parków w innych rejonach miasta (skwery przy ul. Pomorskiej oraz przy placu Katedralnym). Stworzył też projekty kilku kamienic, w tym swojego domu przy dzisiejszej ul. Purkynego 25.

 

Jego willa, mocno odsunięta od ulicy, stała w zachodniej części obecnego parku Juliusza Słowackiego, niedaleko kościoła św. Bernarda (Muzeum Architektury), w miejscu gdzie obecnie znajduje się południowy kraniec parkingu przy Panoramie Racławickiej. Zbudowano ją w latach 1821-23, a w rok po śmierci Knorra (1848) ulokowano w niej siedzibę dyrekcji zarządu zielenią miejską. Budynek przetrwał wojnę w fatalnym stanie i rozebrano go prawdopodobnie w 1945 roku.

 

Od roku 1878 autor Promenady miał swój ponad pięciometrowy pomnik zaprojektowany prze Karla Lüdecke, będący jednocześnie skromną fontanną. Jego resztki, a właściwie sam postument wraz ze studnią, stoją do dziś w południowo-zachodniej części parku Juliusza Słowackiego, niedaleko biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. Element szczytowy (z wyrzeźbionym przez Alberta Rachnera medalionem) został zniszczony, ale jego fragment znajduje się na tyłach Muzeum Architektury.

 

Nieistniejąca willa J. F. Knorra, fot. Wratislaviae Amici

 

W 1821 roku, w wyniku konfliktu z Radą Miejską, Knorr zdecydował się odejść ze stanowiska i zajął się konserwacją organów. Finansował i pomagał przy remontach tych instrumentów w kościołach św. Bernarda, św. Elżbiety, św. Krzysztofa i św. Barbary.

 

Szkoda, że zabytkowy obiekt upamiętniający twórcę Promenady Staromiejskiej, której uroki podziwiamy i doceniamy do dziś, wygląda na kompletnie zapomniany i niszczeje od kilkudziesięciu lat.

 

----------------

 

W cyklu Odkrywamy Wrocław pisaliśmy o miejscach takich jak: WUWA, Arsenał, Uniwersytet Wrocławski, Ogród Botaniczny, nasyp kolejowy przy ul. Bogusławskiego i Nasypowej, Ogród Japoński, nasz własny plac Gwiazdy, o pomyśle budowy wieżowców zamiast Sukiennic w Rynku, legendarnych barach mlecznych, kampusie Politechniki, wzgórzu Bendera, Poltegorze, trzech wrocławskich lotniskach, o ulicy Szewskiej, początkach miasta, wrocławskim Manhattanie, ogrodach Ossolineum, młynie św. Klary, Solpolu... i wielu, wielu innych.

 

Wszystkie teksty z naszego cyklu znajdziecie w specjalnej zakładce.

 

Zapraszamy Was do współpracy przy jego tworzeniu. Piszcie do nas maile z propozycjami miejsc.