Wiadomości

Odkrywamy Wrocław: schron przeciwlotniczy przy pl. Strzegomskim

2011-07-24, Autor: Wojciech Prastowski
Jakie zostały nam pamiątki po II wojnie światowej? Gdy się nad tym zastanowić, to poza hektarami wyburzonych osiedli i brakiem wielu charakterystycznych budynków, istnieje w mieście kilka dobrze zachowanych schronów przeciwlotniczych o charakterystycznej architekturze. Najsłynniejszym jest ten przy pl. Strzegomskim.

Reklama

Budowę naziemnych schronów obrony przeciwlotniczej rozpoczęto we Wrocławiu w 1940 roku, gdy naziści kontrolowali pół Europy, a miasta niemieckie zagrożone były jedynie nalotami alianckiego lotnictwa. Pierwszy schron wybudowano w latach 1940-1941 przy ul. Grabiszyńskiej i Stalowej, potem powstał kolejny – przy ul. Legnickiej koło placu Strzegomskiego (1942-1943), który będzie głównym bohaterem dzisiejszego odcinka.

Równolegle wybudowano jeszcze dwa mniejsze - schron przy ulicy Słowiańskiej i Ołbińskiej oraz przy ulicy Ładnej. Stylistyka wszystkich schronów nawiązuje do architektury rewolucyjnej epoki późnego klasycyzmu. Ich militarna rola była niewielka, mieściły one bowiem zbyt mało mieszkańców, jednak znakomicie podnosiły morale ludności.



Wszystkie cztery obiekty zbudowano według projektów Richarda Konwiarza (1883-1960), niemieckiego architekta, który współpracował z Maxem Bergiem przy projektowaniu Hali Stulecia i przebudowy centrum Wrocławia. Jest on również autorem Stadionu Śląskiego wraz z basenem (obecnie – Olimpijskiego), bramy do ZOO, kładek nad ulicą Wróblewskiego łączących tereny wystawowe i ogród zoologiczny. Projektował on również Park Wschodni oraz halę, w której dziś mieści się Wytwórnia Filmów Fabularnych.

Szczególnie interesującym, ze względu na położenie (centrum miasta) i okazałą, cylindryczną formę, jest bunkier przy placu Strzegomskim. Jest on schronem wolnostojącym (podobnie jak ten przy ulicy Słowiańskiej/Ołbińskiej). Ma żelbetowe ściany o grubości ponad jednego metra i półtorametrowe stropy, jego wysokość wynosi 25 metrów.

Jest to budynek sześciokondygnacyjny, zbudowany na planie kolistym, z dwoma prostokątnymi aneksami oraz walcowanym zwieńczeniem. Elewację, oprócz otworów wentylacyjnych, zdobią delikatne gzymsy międzykondygnacyjne i dwa większe – wieńczące bryłę. Na fasadzie wschodniej, tej z charakterystycznym boniowaniem, znajdował się w czasie wojny orzeł faszystowskich Niemiec. We wnętrzu, w części środkowej, znajduje się klatka schodowa, która łączy biegnące w koło i promieniście korytarze, prowadzące do niewielkich pomieszczeń.

W czasie oblężenia Festung Breslau schron przy placu Strzegomskim pełnił funkcję szpitala fortecznego nr II (Festunglazaret II), a potem – punktu oporu. Po wojnie, w latach 50. za bunkrem obozowali Cyganie ze swoim taborem, a w latach 90. mieściły się w nim małe sklepy i hurtownie oraz pub.

Dzisiaj – wyremontowany schron przy placu Strzegomskim jest tymczasową siedzibą Muzeum Współczesnego Wrocław (Wrocław Contemporary Museum), którego otwarcie odbędzie się 2 września. Jest to świetny przykład na to, jak powinno się postępować z obiektami zabytkowymi, których oryginalna funkcja jest niemożliwa do przywrócenia. Być może nowa, wyrazista tożsamość tego obiektu będzie inspiracją do zadbania o pozostałe trzy wrocławskie bunkry Richarda Konwiarza. Tutaj znajdziecie szczegóły otwarcia muzeum w dawnym schronie.

----------------
W cyklu Odkrywamy Wrocław pisaliśmy o miejscach takich jak: WUWA, Arsenał, Uniwersytet Wrocławski, Ogród Botaniczny, Nasyp kolejowy przy ul. Bogusławskiego i Nasypowej, Ogród Japoński, Nasz własny plac Gwiazdy, pomyśle budowy wieżowców zamiast Sukiennic w Rynku, legendarnych barach mlecznych, kampusie Politechniki, wzgórzu Bendera, Poltegorze, trzech wrocławskich lotniskach Wrocławia, Szewskiej, początkach miasta, wrocławskim Manhattanie, ogrodach Ossolineum, młynie św. Klary, Solpolu... o i wielu wielu innych.

Wszystkie teksty z naszego cyklu znajdziecie w specjalnej zakładce.

Zapraszamy Was do współpracy przy jego tworzeniu. Piszcie do nas maile z propozycjami miejsc
Oceń publikację: + 1 + 3 - 1 - 0

Obserwuj nasz serwis na:

Komentarze (5):
  • ~s 2011-07-24
    12:39:52

    1 0

    Dobry artykuł. Mała uwaga - Niemcy nie były faszystowskie.

  • ~jap 2011-07-24
    13:41:55

    0 1

    nazizm to skrajna odmiana faszyzmu wiec byly

  • ~mry 2011-07-24
    15:42:29

    0 0

    Schron przy Stalowej też niedawno przeszedł remont i prezentuje się całkiem nieźle.

  • ~Arti 2011-07-24
    20:18:42

    0 0

    świetnie, ze ktos wpadł na pomysł ,,rewitalizacji" schronu i nadał mu nowa funkcję. jako muzeum zachowa stara formę, a równoczesnie odwiedzany bedzie i przez adoratorów sztuki, i pasjonatów zabytków II wojny swiatowej. tylko, jak to u nas ktos cały piekny plan musiał spi...ić . zaraz przed developer postawił sobie ,,reklamę" z napisem. i ta reklama bedzie doprowadzać do zawału i adoratorów sztuki( miernota, przed muzeami na całym świecie eksponuje się dzieła najwybitniejszych artystów, a ten to co? kuzyn milionera?) i pasjonatów historii II wojny światowej( ci, mało, ze zobaczą kultowa lokomotywę wojenną, których ostało się 50-pomalowana w ciapki z pospawanym podwoziem i wybebeszona z zabytkowej maszynerii, jeszcze na deser pewnie skojarza to ,,cudo" z,,przez komin do nieba" z lektur szkolnych)
    dlaczego tego się nie zdemontuje? po necie krążą juz niezłe opinie na ten temat, a oberwie się dobremu pomysłowi ze schronem, bo stoi tak blisko, ze nie mozna tego nie łączyć. dziękujemy Ci developerze za prezent, jaki podarowałeś wrocławianom. http://www.pociag-do-nieba.pl/

  • ~krzysztof 2014-12-22
    22:32:22

    0 1

    @Arti
    Jeszcze wiecej splendoru przynosza temu muzeum pornowystawy, lepsze to przeciez niz reklama developera.

    Ty chyba serio myslisz ze muzeum sluzy do czegos wiecej niz dojenia dotacji na dzialanie muzeum i do propagandy.

Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu www.tuwroclaw.com nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.