Różne oblicza wyzwolenia i wolności na Wratislavia Cantans

Festiwal zainauguruje „Król Roger”. – Dzieło polskiego kompozytora opisuje konflikt dwóch aspektów człowieczeństwa, racjonalności i instynktu, oraz próbę uwolnienia się od dramatycznego rozdarcia między tymi przeciwstawnymi sobie żywiołami – mówi Giovanni Antonini, dyrektor artystyczny Wratislavia Cantans. – Usłyszymy także wyśmienitą „Paukenmesse” Josepha Haydna, mszę z okresu wojen napoleońskich, czasów tuż po rewolucji francuskiej, kiedy formował się model funkcjonowania naszego współczesnego świata – dodał.

Do postaci Bonapartego nawiązuje także „Oda do Napoleona” Arnolda Schönberga, skomponowana podczas II wojny światowej, do słów wiersza George’a Byrona – miażdżącej krytyki pokonanego imperatora. – Napoleon sprzeniewierzył się ideałom wolnościowym, które wyniosły go do władzy, i stał się dyktatorem podobnym do wielu tyranów obecnych na kartach historii – tłumaczy Antonini. – Postawę władcy totalitarnego celnie wyśmiał w „Der Tribun” Mauricio Kagel. Na tym samym koncercie zabrzmi „Sześć bagatel” Antona Weberna, uznanego – podobnie jak Schönberg – za kompozytora zdegenerowanego i z tego powodu zakazanego w III Rzeszy. Z obłędem trybuna kontrastuje piękno twórczości Claude’a Debussy’ego, którego setna rocznica śmierci przypada w tym roku. Paradoksalnie to ludzie oddają totalną władzę jednostce, która następnie ich tyranizuje – wyjaśnił dyrektor artystyczny.

Mechanizm ten opisał już w XVI wieku Étienne de la Boétie w „Rozprawie o dobrowolnej niewoli”, z której pochodzi tytuł koncertu. Podobnie żołnierz z powstałego dokładanie sto lat temu utworu Igora Strawińskiego: walczy o odzyskanie osobistej wolności, ale potem sam oddaje się w niewolę diabłu, ulegając żądzy posiadania.

Na festiwalu Wratislavia Cantans nie zabraknie również ansambli wokalnych. Narodowy Chór Ukrainy Dumka wykona utwory a cappella Henryka Mikołaja Góreckiego oraz ukraińską muzykę ludową i sakralną. Collegium Musicale z Estonii – również świętującej stulecie niepodległości – wraz z NFM Orkiestrą Leopoldinum przedstawi polską i estońską muzykę współczesną. Do Wrocławia z programem podejmującym tematykę snu – rozumianego jako chwilowe wyzwolenie się od zmęczenia i trosk – powróci zespół Graindelavoix. Włoska La Compagnia del Madrigale wykona arcydzieła z fundamentalnej dla historii muzyki „Księgi VIII Madrygałów” Claudia Monteverdiego. W dramaturgicznych utworach pojawia się motyw wojny, jednak u Monteverdiego są to potyczki serca – dużo mniej zgubne w skutkach niż zmagania militarne.

– W roku polskiego jubileuszu zaprezentujemy operę niezmiernie interesującej kompozytorki Elżbiety Sikory, traktującą o jednej z najważniejszych Polek i jednocześnie jednej z największych postaci w historii nauki – Marii Skłodowskiej-Curie – mówi Antonini. – Tytułowa „Madame Curie” musiała wywalczyć sobie wolność wyboru drogi życiowej, mierząc się z szeregiem stereotypów i uprzedzeń wobec kobiet. Tak jak w poprzednich latach zapraszamy na koncert poświęcony wyjątkowemu polskiemu kompozytorowi baroku i początków klasycyzmu – postać Marcina Józefa Żebrowskiego przybliży niestrudzony w zgłębianiu rodzimej spuścizny muzycznej Andrzej Kosendiak – dodał dyrektor artystyczny.

Podczas festiwalu usłyszeć będzie można dzieła, które powstały dzięki mecenasowi sanktuarium na Jasnej Górze. Jak w każdej edycji odbędzie się też typowo wrocławski koncert złożony z zabytków muzycznych przechowywanych w tutejszej bibliotece – tym razem będą to nie tylko kompozycje aktualnie znajdujące się w Bibliotece „Na Piasku”, ale także dzieła z manuskryptu pochodzącego z Wrocławia i przechowywanego obecnie w Berlinie, zawierającego rzadko spotykane w początkach XVII wieku solowe utwory skrzypcowe, autorstwa m.in. Stephena Nau, Giovanniego Bassano i Francesca Rognoniego.

– Festiwal zwieńczy wielkie dzieło oratoryjne – „Messa da Requiem" Giuseppe Verdiego w wykonaniu sir Johna Eliota Gardinera i jego Monteverdi Choir oraz Orchestre Révolutionnaire et Romantique – zapowiada Antonioni. – Z tym cenionym utworem związana jest ogromna tradycja wykonawcza, tymczasem słynny angielski maestro proponuje nam spojrzeć na niego tak, jak patrzymy na muzykę dawną, i zadać sobie pytanie, jakiej interpretacji tej genialnej mszy żałobnej chciałby sam kompozytor. Verdi, tak jak Szymanowski, któremu poświęcona jest inauguracja, był wielkim patriotą – zaangażował się w budowanie zjednoczonego za jego życia państwa włoskiego; podobnie Szymanowskiemu bliska była idea odbudowy państwowości polskiej – dodał.

Jak podkreślają organizatorzy wydarzenia, program festiwalu przywołuje dramatyczne wydarzenia z historii, z których każde w jakimś stopniu jest związane z dążeniem do wolności – państw, grup społecznych, jednostek. – Program jest zaproszeniem do zastanowienia się nad tematem niezależności, samostanowienia – czy naprawdę chcemy być wolni? – pyta Antonioni. – Od czego pragniemy się wyzwolić? Ile wysiłku jesteśmy w stanie włożyć w wywalczenie niezależności? Niech do refleksji natchnie nas muzyka będąca zawsze przestrzenią wolności – zakończył dyrektor artystyczny.

Tegoroczna edycja Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans odbędzie się w dniach 7 – 16 września. Bilety można kupować na stronie www.bilety.nfm.wroclaw.pl.