Z pałacu na dworzec. Galeria BWA na walizkach

Potrzebę pilnego remontu Pałacu Hatzfeldów przy ul. Wita Stwosza 32, siedziby Biura Wystaw Artystycznych Wrocław – Galerii Sztuki Współczesnej, mocno sygnalizował w ostatnim czasie zarząd BWA. Pozostałość siedziby książęcej rodziny Hatzfeldtów, zaadaptowana po zniszczeniach z czasu II wojny światowej przez Edmunda Małachowicza na siedzibę galerii Awangarda, zdecydowanie wymaga rewitalizacji. Coraz trudniej prowadzić tam galerię sztuki współczesnej, a stan techniczny niektórych części budynku zaczyna zagrażać bezpieczeństwu osób, które w nim przebywają. 

Pierwsza przymiarka do ratowania Pałacu Hatzfeldów miała miejsce w 2006 roku, kiedy to wymieniono tam drzwi i stolarkę okienną oraz ocieplono fragment przedniej fasady. Rok później miasto podjęło uchwałę o przygotowaniach do odbudowy historycznego budynku, zaplanowanej wstępnie na lata 2008-2009. Z projektu zrezygnowano z powodu braku funduszy na ten cel. 

Temat powrócił w roku ubiegłym, gdy BWA zorganizowało debatę pt. "Co dalej z resztką Pałacu Hatzfeldów?", na której zaprezentowano wstępne koncepcje przebudowy zabytku (autorem tej, którą pokazujemy, jest +48 Architektura). Nie odtwarzają one historycznego wyglądu zabytku, przez co niektórych przyprawiają o ciarki na plecach, nie zapominajmy jednak, że projekt przebudowy to wciąż pieśń przyszłości.

Utrata prestiżu

Teraz, po analizie technicznej budynku, wykonanej przez Zarząd Inwestycji Miejskich, zapadła decyzja o wyprowadzce BWA Awangarda z dotychczasowej siedziby. Po ponad 50 latach w pałacu galeria będzie działać na Dworcu Głównym. Dzięki przeprowadzce zyska więcej powierzchni, bo przy Wita Stwosza ma jej 790 m kw (w tym hall kasowy), a w w Galerii Dworcowej, wynajmowanej przez Strefę Kultury Wrocław od PKP na okres 10 lat - ok. 1200 m kw (w tym 200 m kw biur dla administracji galerii), ale to chyba jedyna korzyść z tej sytuacji.

- Mam mieszane uczucia. Z pałacem Hatzfeldtów łączy nas kilkadziesiąt lat historii. Tracimy prestiżową, rozpoznawalną siedzibę, jednak niestety w jej obecnym stanie nie możemy w niej zostać. Galeria na dworcu to zupełnie inny typ przestrzeni, która stawia przed nami duże ograniczenia, choćby w skali prac, które można w niej zainstalować. Oczywiście wolałbym, by było to rozwiązanie tymczasowe, by miasto wyremontowało Pałac Hatzfeldów i pozwoliło nam tam wrócić. Ale czas pokaże, czy będzie to możliwe - mówi Marek Puchała, dyrektor BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej.  

Niestety, gwarancji powrotu nie ma. Wręcz przeciwnie, mówi się raczej, że BWA przeprowadzi się na Dworzec Główny na stałe, choć zabytkowy gmach przy Wita Stwosza po remoncie nadal ma służyć kulturze, zyskując jednocześnie dodatkowe funkcje. 

Tymczasowo czy na zawsze?

- Żadne ostateczne decyzje w tej sprawie nie zapadły. Chcę jednak podkreślić, że intencją miasta jest stabilizowanie instytucji kultury, a nie ich destabilizacja. W najbliższym czasie rozpocznie prace zespół, który ma za zadanie określić funkcje zmoderniowanego obiektu. W następnym kroku zlecone zostanie opracowanie projektu rozbudowy Pałacu Haltzfeldów, a za rok będziemy chcieli ustalić źródła finansowania inwestycji. Decyzje te będą szeroko konsultowane - zapowiada Jerzy Pietraszek, dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta. 

I dodaje, że witryny budynku do czasu rozpoczęcia prac budowlanych, których koszt orientacyjnie szacowany jest na ok. 30 mln zł i których niestety nie udało się zsyngronizować z wyprowadzką Awangardy, wykorzystywane będą jako przestrzeń wystawiennicza BWA.

"Rezygnacja ze świątyni sztuki"

Posunięcie to odbiło się szerokim echem we wrocławskim środowisku artystycznym. Najwięcej kontrowersji wywołuje fakt, że Pałac Halzfeldów, oprócz różnych funkcji kulturalnych, docelowo może zyskać dodatkowe role, m. in. przestrzeni biurowej czy usługowej, jednocześnie pozbawiając BWA siedziby już za zawsze.

- BWA Awangarda dzięki swojej unikatowej lokalizacji jest galerią rozpoznawalną, opiniotwórczą, kreującą. Sale dworcowe nie zastąpią ulokowanego na szlaku kulturalnych instytucji Pałacu Hatzfeldów. Ważne instytucje kultury mają niezależne siedziby. Pozbawienie BWA Awangarda tożsamości atchitektonicznej to rezygnacja ze świątyni sztuki. Dlatego decyzję stałego przeniesienia BWA na Dworzec Główny uważam za niemożliwą do zaakceptowania - komentuje Karolina Jaklewicz, kuratorka programowa Galerii Sztuki Socato przy pl. Solnym 11.

BWA Awangarda pierwszą wystawę na antresoli Dworca Głównego chce zorganizować w połowie lutego, ale na pewno pod innym szyldem. Nowa nazwa galerii stoi jeszcze pod znakiem zapytania.