Zmarł założyciel Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego

Historyk i teoretyk teatru Zbigniew Osiński urodził się 11 maja 1939 w Poznaniu. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki UW i przez dwie kadencje (2000–2006) Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN.

Poza pracą akademicką Zbigniew Osiński prowadził aktywną działalność ściśle związaną z różnymi formami życia teatralnego. W latach 1966–1967 współpracował z Teatrem Ósmego Dnia w Poznaniu, gdzie wyreżyserował "Warszawiankę" według Wyspiańskiego (1967). Za jego też sprawą aktorzy Teatru Ósmego Dnia zapoznali się z metodami pracy i osiągnięciami Jerzego Grotowskiego.

W roku 1989 Osiński opracował koncepcję Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych we Wrocławiu, a po jego powstaniu pełnił w nim kolejno funkcje dyrektora (od początku 1990 do końca maja 1991), dyrektora artystycznego i naukowego (od czerwca 1991 do stycznia 2004).

W swoich badaniach zajmował się przede wszystkim różnymi odmianami teatru poszukującego i eksperymentalnego XX wieku. Był na polskim gruncie teatrologicznym pionierem historii połączonej ściśle z antropologią kultury. Tendencje takie ujawnił w swojej pierwszej książce autorskiej, monografii "Teatr Dionizosa. Romantyzm w polskim teatrze współczesnym" (1972), odsłaniającej nurt swoiście polskiej tradycji teatralnej. Tej tradycji poświęcił większość swoich prac, w których poza Jerzym Grotowskim zajmował się m.in. Wilamem Horzycą, Konradem Swinarskim i Ośrodkiem Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. Przyczynił się w znacznym stopniu do poszerzenia i pogłębienia wiedzy o tych artystach i zespołach, a w co najmniej kilku przypadkach (Mieczysław Limanowski, Wacław Radulski, Byrscy) ocalił od zapomnienia i przywrócił kulturze narodowej ich dorobek. W tym zakresie położył wielkie zasługi przede wszystkim jako edytor zbiorów tekstów.

Zbigniew Osiński jest autorem czternastu książek opublikowanych w kraju i za granicą (wśród nich napisana wspólnie z Tadeuszem Burzyńskim popularna książka o teatrze Grotowskiego) i redaktorem kolejnych jedenastu (w tym trzy redagowane był wspólnie z innymi badaczami). Poza pracami dotyczącymi Jerzego Grotowskiego oraz wspomnianą już książką debiutancką za najważniejsze z nich uznać należy monografię "Pamięć Reduty. Osterwa, Limanowski, Grotowski" (2003) i "Nazywał nas bratnim teatrem. Przyjaźń artystyczna Ireny i Tadeusza Byrskich z Jerzym Grotowskim" (2005).

Zbigniew Osiński był najbardziej znany jako badacz życia i dorobku Jerzego Grotowskiego oraz różnych aspektów dziejów i działalności jego teatru. Z Grotowskim spotkał się po raz pierwszy w listopadzie 1962 roku, gdy wraz z zespołem przyjechał on do Poznania z gościnnymi prezentacjami "Akropolis" według Stanisława Wyspiańskiego. To spotkanie okazało się przełomowym momentem w życiu naukowym Osińskiego, który w niedługim czasie nawiązał stały kontakt z Grotowskim i zespołem, pozostając jego historykiem i badaczem. Efektem były liczne artykuły i książki takie jak "Grotowski i jego Laboratorium" (1980). Wspólnie z Januszem Deglerem i w ścisłej współpracy z autorem, Zbigniew Osiński opracował i przygotował do druku tom Jerzego Grotowskiego "Teksty z lat 1965–1969" (wydanie I: 1989, wydanie II poprawione i uzupełnione: 1990).