„Prawem naszym – zmartwychwstanie”. Nowa wystawa w Muzeum Pana Tadeusza

Na wystawie będzie można zobaczyć kilkaset unikatowych obiektów, które przedstawiają polityczny, publiczny kontekst dramatu społecznego, jakim była dla Polski utrata niepodległości, oraz polityczne, militarne, edukacyjne i artystyczne starania o jej odzyskanie, a także bardziej osobisty, egzystencjalny wymiar symboliki i mitologii niepodległościowej. Jej tytuł, będący cytatem z poematu „Przedświt” Zygmunta Krasińskiego, przywołano bezpośrednio z rewersu medalu autorstwa Stanisława R. Lewandowskiego. Upamiętniał on Józefa Piłsudskiego i został wydany w 1916 roku przez Koło Ligi Kobiet przy Naczelnym Komitecie Narodowym w Krakowie.

Ekspozycję w romantycznej części wystawy stałej otwierają oryginalne dokumenty z lat 1772–1795 opisujące przebieg formalnego procesu zaboru ziem I Rzeczypospolitej. W kolejnych salach zobaczyć można nie tylko liczne sztychy, obrazy i unikatowe fotografie z wizerunkami uczestników narodowych zrywów, lecz także białe kruki, takie jak tajne druki ossolińskie (Lwów 1832–1834), gazetki powstańcze, egzemplarz oryginalnego wydania „Trybuny Ludów” („La Tribune des Peuples”, Paryż 1849). Pokazywany zostanie na niej też jeden z niewielu istniejących obrazów pędzla Cypriana Kamila Norwida, "Jutrznia", przedstawiający alegorię Polski.

Prezentowane są również liczne pamiątki – fotografie, ulotki, afisze, odznaki i drobne przedmioty – związane z żołnierzami polskich formacji walczących na frontach I wojny światowej, m.in. Legionów Polskich, a także ilustrujące wkład polskich kobiet w walkę o niepodległość: od wizerunków Emilii Plater i fotografii Heleny Pustowójtówny do pamiątek po członkiniach Ochotniczej Legii Kobiet z lat 1918–1919. Osobne moduły wystawy poświęcono takim tematom, jak „Nie tylko Mickiewicz”, przypominając rolę wybitnych pisarzy w dążeniu do niepodległości, czy polskie kino II Rzeczypospolitej jako panorama ikonografii batalistycznej.

Kontynuacja wystawy w przestrzeni ekspozycji „Misja: Polska” to opowieść o tym, jak pielęgnowano w kraju i na emigracji pamięć o niepodległości utraconej po zaledwie dwudziestu latach. Dzień 11 listopada i postać Józefa Piłsudskiego stały się po wrześniu 1939 symbolami odebranej Polakom wolności. Na wystawie prezentowane są gazetki i ulotki Polskiego Państwa Podziemnego, wydawnictwa emigracji londyńskiej podtrzymującej pamięć o Niepodległej, świadectwa odradzania się mitu II Rzeczypospolitej w PRL w latach siedemdziesiątych XX wieku (m.in. druki Konfederacji Polski Niepodległej i Polskiego Porozumienia Niepodległościowego i publikowana poza zasięgiem cenzury Bibuła Piłsudskiego) oraz przykłady bardzo intensywnego wykorzystywania symboliki II Rzeczypospolitej w okresie stanu wojennego: podziemne znaczki pocztowe, banknoty i grafiki. Tym bardziej spektakularne, im bardziej cenzura starała się je ograniczać.

Można także wysłuchać audycji Radia Wolna Europa ze wspomnieniami ludzi, którzy byli ojcami niepodległości, m.in. Józefa Hallera i Kazimierza Sosnkowskiego, a także zobaczyć prezentację „Piłsudscy”, złożoną z wizerunków aktorów wcielających się w postać Józefa Piłsudskiego, m.in. Daniela Olbrychskiego, Zbigniewa Zapasiewicza, Ryszarda Filipskiego czy Mirosława Baki.

Wystawę „Prawem naszym – zmartwychwstanie” będzie można oglądać od 11 grudnia 2018 roku do 24 marca 2019. Jej wernisaż odbędzie się we wtorek, 11 grudnia, o godz. 17:00 w Muzeum Pana Tadeusza. Wstęp wolny.
Wstęp na ekspozycję czasową będzie możliwy w ramach biletu na wystawy stałe Muzeum Pana Tadeusza.  Bilety dostępne w kasach muzeum oraz na stronie internetowej: https://bilety.ossolineum.pl/.

Program

14 grudnia 2018 (piątek), godz. 16.00

Oprowadzenie kuratorskie po wystawie

prowadzenie: Małgorzata Orzeł, Łukasz Koniarek, Mariusz Urbanek

11 stycznia 2019 (piątek), godz. 17.00

„Księga skarg i zażaleń” – warsztat artystyczny dla dorosłych prowadzenie: studenci kierunku Mediacja Sztuki na ASP we Wrocławiu

12 stycznia 2019 (sobota), godz. 12.00

„Historie zamknięte w kadrze” – warsztat rodzinny

prowadzenie: studenci kierunku Mediacja Sztuki na ASP we Wrocławiu

19 stycznia 2019 (sobota), godz. 16.00

„Przedświt” – oprowadzanie kuratorskie po wystawie prowadzenie: Małgorzata Orzeł

16 lutego 2019 (sobota), godz. 16.00

„Ku wolności. 1910–1918” – oprowadzanie kuratorskie po wystawie

prowadzenie: Łukasz Koniarek

9 marca 2019 (sobota), godz. 16.00

„Niepodległość i Marszałek – dzieje mitu” – oprowadzanie kuratorskie po wystawie

prowadzenie: Mariusz Urbanek

Na wszystkie wydarzenia wstęp jest bezpłatny, ale liczba miejsc jest ograniczona. Wejściówki będą do odebrania w kasach muzeum, możliwa jest też rezerwacja mailowa: [email protected] (zarezerwowane wejściówki należy odebrać najpóźniej pół godziny przed spotkaniem).