Zrozumieć mowę pszczół. Studentka z Wrocławia może pomóc ocalić ginący gatunek

– Już wcześniej interesowałam się bioakustyką. Wspólnie z inżynierem dźwięku i producentem radiowym z Wielkiej Brytanii Philipem Millem napisaliśmy artykuł o nagrywaniu dźwięków przyrody i technologiach. To wtedy, w naszych rozmowach, po raz pierwszy pojawił się temat pszczół – mówi Anna Tomańska, studentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej UPWr, która pszczelarstwem interesuje się od dwóch lat. – Pomyślałam, że dźwięki z wnętrza ula mogą być nie tylko fascynujące, ale niezwykle ciekawe pod kątem testowania nowoczesnych urządzeń w hodowli tych owadów – dodaje.

Pomysłem podzieliła się z prof. Pawłem Chorbińskim, autorytetem w dziedzinie pszczelarstwa. To on namówił ją, by starała się o stypendium z programu „Magistrant wdrożeniowy na UPWr” i został opiekunem jej projektu. Kiedy studentka otrzymała finansowe wsparcie uczelni, zaczęła działać.

– Wiedziałam, że by projekt się powiódł, trzeba ule wygłuszyć i zamontować w nich dobre mikrofony oraz czujniki ciepła i wilgotności – tłumaczy Tomańska. – Wykorzystałam do tego popularne, drewniane ule wielkopolskie. Wyposażyłam je w pianki akustyczne, w środku zainstalowałam niezbędną elektronikę i zaprosiłam do środka pszczelą rodzinę. Ta szybko się tam zadomowiła. Potem zadomowiły się dwie kolejne – dodaje.

Ule zostały umieszczone w nowopowstałej, nowoczesnej pasiece w Górach Sowich. Tam właśnie Anna Tomańska spędziła kilka ostatnich miesięcy nagrywając dźwięki z ula, rejestrując każdy spadek wilgotności czy temperatury i analizując zebrane dane.

– Pszczoły nie tylko bzyczą, w ulu słychać też na przykład ich tupanie oraz komunikację. Ta ostania jest fascynująca, dlatego chcemy sprawdzić czym będzie różnić się kiedy w ulu będzie matka z mniejszą lub większą ilością robotnic, sama matka, albo dwie matki. Chcemy wyselekcjonować dźwięki, jakie wydają spokojne pszczoły od tych, które słychać, gdy są zaniepokojone. Podobnie z temperaturą: w jakich sytuacjach spada, a kiedy rośnie – wyjaśnia Tomańska.

Projekt studentki z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu może pomóc zrozumieć pszczoły i ich zwyczaje, a w konsekwencji również lepiej je chronić. Jak alarmują naukowcy, od pewnego czasu notuje się spadek populacji pszczół na świecie i pogarszanie się ich ogólnego stanu.

– To mój cel. Pszczoły są wyjątkowe, ale i coraz bardziej zagrożone. Jeśli w ten sposób, choć odrobinę pomogę w ich ocaleniu, będę szczęśliwa – mówi Anna Tomańska.

Wnioski z tych badań mogą również zrewolucjonizować pszczelarstwo. W niedalekiej przyszłości pszczelarze być może będą mogli na odległość, za pomocą elektroniki zapobiegać niebezpiecznym sytuacjom w pasiece.

Projekt Anny Tomańskiej ma także wymiar artystyczny – w jego ramach powstaje audycja radiowa.