20-lecie Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA

Od Spotkań z Kulturą Żydowską do Festiwalu SIMCHA

Początek Festiwalu Kultury Żydowskiej we Wrocławiu sięga 1999 roku. Pierwsze trzy edycje imprezy odbyły się pod nazwą Spotkań z Kulturą Żydowską a jego uczestnicy dobrze pamiętają jeszcze wygląd Synagogi Pod Białym Bocianem przed remontem. Historia SIMCHY, która od początku odbywała się w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku, a zwłaszcza w Synagodze,  przeplatała się z historią wieloletniego remontu tego wyjątkowego obiektu - dzieła wybitnego architekta Carla Ferdinanda Langhansa Młodszego, syna twórcy berlińskiej Bramy Brandenburskiej. Stali bywalcy Festiwalu dobrze pamiętają pierwszą odsłonę Spotkań, które nie mogły się jeszcze odbyć się w zrujnowanej wówczas Synagodze Pod Białym Bocianem, a wydarzenia zaplanowano w różnych miejscach Wrocławia: pomieszczeniach Gminy Żydowskiej, Galerii „W pasażu” i innych miejscach. Festiwal, który dziś nosi nazwę SIMCHA co w  języku hebrajskim oznacza radość,  powstał z inspiracji Karoliny Szykier – Koszuckiej, która, jako dyrektor organizacyjny, kierowała nim, wraz z drugim współzałożycielem, Stanisławem Rybarczykiem,  jego dyrektorem artystycznym, aż do 2008 roku.. Tegoroczna, dwudziesta edycja Festiwalu będzie również okazją do spotkania z Karoliną Szykier-Koszucką oraz pozostałymi założycielami: Stanisławem Rybarczykiem i Jerzym Kichlerem (2 czerwca, 19:00 Narodziny SIMCHY: spotkanie z założycielami, Synagoga Pod Białym Bocianem, wstęp wolny) i posłuchania wspomnień o początkach tej ważnej imprezy, która nie tylko integruje wrocławską społeczność, podkreśla atuty różnic kulturowych i różnorodność Wrocławia, ale również edukuje oraz promuje otwartość  i tolerancję.

Radość na 20-lecie

Dni od 2 do 8 czerwca to okazja do zatrzymania się na chwilę w codziennym biegu,  wspólnego bycia razem  i odkrywania okazji do cieszenia się nawet z najprostszych rzeczy takich jak przygotowanie posiłku. W  programie SIMCHY znajdą się warsztaty kulinarne przybliżające uczestnikom  tajniki kuchni żydowskiej, które poprowadzi rebecyn Danielle Chaimovitz Basok (3 czerwca, od 14:30 w Stołówce Gminy Żydowskiej, udział płatny: 25 zł, zapisy: [email protected]).

Warsztaty poprzedzi otwarty dla wszystkich wykład rebecyn pt. Podroż poprzez kuchnię izraelską (3 czerwca o 13:00, Szul, wstęp wolny).

Sztuka: koncerty, wystawy, poezja, filmy i warsztaty

W Synagodze Pod Białym Bocianem odbędą się koncerty takich zespołów jak: Klezmafour, The Libyans, Mamalör, Sztetl i Dorota Helbin z zespołem, wystawy czy pokazy filmów (projekcje filmowe z Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Żydowskie Motywy od 3 do 7 czerwca o 23:00 w Synagodze Pod Białym Bocianem). W tym roku podczas festiwalu obejrzeć będzie można cztery wystawy. W  Galerii Platon (ul. Krupnicza 13) będzie miała miejsce wystawa „Klimaty Jeruzalem - fotografie Maxa Meira Mroza” (wernisaż 3 czerwca o 18:30, wstęp wolny). Także w  niedzielę 3 czerwca, która jest jednocześnie festiwalowym Dniem Izraela,  można udać się o 15:30 na wernisaż wystawy „Wkład Żydów Polskich w Rozwój Izraela”, na którym usłyszeć będzie można również wykład Jerzego Kichlera pt. „Nielegalna emigracja Żydów Polskich do Izraela po II wojnie światowej: (wykład i wystawa w siedzibie TSKŻ, ul. Świdnicka 28, wstęp wolny). Kolejna ekspozycja zostanie otwarta dzień później, w poniedziałek 4 czerwca. Będzie to wystawa „Z narażeniem życia - Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady”, przygotowana przez Muzeum Żydów POLIN w Warszawie, którą będzie można obejrzeć w Narodowym Forum Muzyki (wernisaż 4 czerwca o 17:30, wstęp wolny).  5 czerwca ponownie nadarzy się okazja, by odkrywać żydowski świat poprzez fotografie . W tym dniu warto wybrać się do nowego miejsca na kulturalnej mapie Wrocławia - Recepcji (ul. Ruska 46) na wernisaż wystawy Świat utracony. Żydzi Polscy - fotografie z lat 1918-1939  przygotowanej przez Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie. Wernisaż wystawy o 18:30 wzbogaci wykład Teresy Śmiechowskiej z Żydowskiego Instytutu Historycznego, wstęp wolny.

Będzie można też zwiedzić wystawę stałą w Muzeum Miejskim we Wrocławiu. Tym razem  po fragmencie tej wrocławskiej ekspozycji  przewodnik poprowadzi zwiedzających zupełnie innym kluczem -  Żydowskimi Śladami w 1000-letnim Wrocławiu. Oprowadzać będzie Renata Wilkoszewska-Krakowska z Muzeum Miejskiego Wrocławia. Wstęp jest bezpłatny, ale ilość miejsc ograniczona - obowiązują zapisy: [email protected]. Zwiedzanie odbędzie się 6 czerwca o 15:30.

W tym roku publiczność SIMCHY będzie miała również okazję obcować z poezją. Cwika Szternfeld - poeta z Izraela spotka się z czytelnikami w niedzielę 3 czerwca o 17:00 w Cocofli. Spotkanie wokół jego tomiku poezji "Po polsku" poprowadzi redaktor Witold Podedworny z Oficyny Wydawniczej ATUT, wstęp wolny. Natomiast w poniedziałek 4 czerwca o 18:30 w Mleczarni Robert Koszucki będzie czytał wiersze Jehudy Amichaja, wstęp wolny.

Chętni będą mogli spróbować własnych sił w tradycyjnym tańcu żydowskim (otwarte wieczorne warsztaty tańca od 3 do 7 czerwca codziennie o 21:30 poprowadzi  na dziedzińcu Synagogi Marta Koronkiewicz), czy nauce języka (warsztaty językowe: hebrajski, jidysz, ladino, szczegóły w programie na www.sichmacha.art.pl, wstęp wolny).

Jarmark Żydowski, spacery z przewodnikiem

W niedzielę 3 czerwca nadarzy się okazja do odwiedzenia (od 10:00 do 21:00), barwnego Jarmarku Żydowskim na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem i Promenadzie Staromiejskiej (Bulwar Tadka Jasińskiego). Czekać tam będą wystawcy i restauratorzy oferujący żywność koszerną, produkty ekologiczne, rękodzieło, sztukę, zabawki, ubrania, pamiątki i kosmetyki z minerałami z Morza Martwego. W ramach Jarmarku od 11:00 na Bulwarze Tadka Jasińskiego odbędzie się także SIMCHA DZIECIOM: DZIECINIEC, czyli warsztaty i zabawy z międzynarodowymi animatorami ze Stowarzyszenia TRATWA.  

Odbędą się także spacery z przewodnikiem. Jeden z nich będzie wspólną wyprawą rowerową z Jerzym Kichlerem śladami Przewodnika po Żydowskim Wrocławiu (7 czerwca 18:00, udział bezpłatny, obowiązują zapisy: [email protected]) a drugi wędrówką z Anną Nienartowicz Szlakiem Żydowskich Kobiet Breslau  i Wrocławia (7 czerwca 16:00, udział bezpłatny, obowiązują zapisy: [email protected]).  

Wykłady, panele dyskusyjne, żydowskie tradycje

Podczas festiwalowych dnia wielokrotnie będzie okazja do wysłuchania wykładów czy włączenia się do dyskusji m.in. na temat Sprawiedliwych wśród Narodów Świata (4 czerwca, 16:00 Spotkanie z ocalałymi z holocaustu i Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata - rozmowa i prezentacja prywatnych pamiątek, Synagoga, wstęp wolny) . Odbędzie się także panel dyskusyjny wokół wydarzeń marca 1968  (5 czerwca, 16:00, Synagoga, wstęp wolny), w  którym wezmą udział m.in.: prof. dr hab. Adam Jezierski (rektor Uniwersytetu Wrocławskiego), prof. dr hab. Roman Kołacz (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu), prof. dr hab. Krzysztof Wronecki (Dolnośląskie Centrum Chorób Serca). 

5 czerwca o  godz. 15 Katarzyna Podolec w wystąpieniu pt. Kto was zaraził teatrem? Kolekcja Jakuba i Lii Rotbaumów w zbiorach Ossolineum opowie o Jakubie Rotbaumie - znanym żydowskim reżyserze teatralnym  i malarzu, który od 1949 roku mieszał we Wrocławiu i jego siostrze Lii Rotbaum - choreografce i reżyserce operowej, która wykładała w Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu i reżyserowała przedstawienia w Operze Wrocławskiej (Stołówka Gminy Żydowskiej, wstęp wolny).

 Wraz z dwudziestoleciem SIMCHY obchodzone będzie w tym roku dwudziestolecie powstania pierwszej powojennej wrocławskiej szkoły żydowskiej, której inicjatorką była Lucyna Rojzen. To właśnie ona 7 czerwca o 17:30 w swoim wystąpieniu będzie wspominać Odrodzenie szkolnictwa żydowskiego we Wrocławiu po 1989 roku (Cocofli, wstęp wolny). W ostatnim dniu Festiwalu, 8 czerwca o 16:00 rebecyn Danielle Chaimovitz Basok opowie o tym, co znaczy Szabat w życiu żydowskiej kobiety (Stołówka Gminy Żydowskiej, wstęp wolny).

Przy okazji 20-lecia SIMCHY odbędzie się także Dzień z rabinami. W środę 6 czerwca we Wrocławiu spotkają się rabini reprezentujący trzy różne rodzaje judaizmu. Z Warszawy przyjedzie rabinka Małgorzata Kordowicz  wyznająca ruch konserwatywny (spotkanie o 17:00 w  Stołówce, wstęp wolny) oraz rabin Stas Wojciechowicz będący reprezentantem ruchu reformowanego w judaizmie (spotkanie o 16:00 w Szulu, wstęp wolny). Wrocław będzie zaś reprezentował rabin Davidem Basok będący przedstawicielem judaizmu ortodoksyjnego. Wszyscy troje o 18:00 wezmą udział w panelu dyskusyjnym dotyczącym kondycji i przyszłości judaizmu w Polsce, który poprowadzi Jerzy Kichler (członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu).

Ponadto, jak co roku, można będzie uczestniczyć w tradycyjnych elementach życia żydowskiego takich jak przygotowania do Szabatu  -  Biała Noc, którą prowadzi rabin David Basok  rozpocznie się 7 czerwca o 23:00 (udział bezpłatny, obowiązują zapisy: [email protected]), spotkanie z rabinem (8 czerwca, 17:30 w  Szulu, wstęp wolny), czy w otwartym dla wszystkich nabożeństwie Kabalat Szabat na powitanie Szabatu. Chętni mogą także uczestniczyć w kolacji szabatowej organizowanej przez Gminę Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu, która odbędzie się 8 czerwca o 20:00 w Synagodze Pod Białym Bocianem  (bilety w cenie 100 zł do kupienia w Ciż Cafe Centrum Informacji Żydowskiej, ul. Włodkowica 9 lub w Synagodze Pod Białym Bocianem).

Na większość wydarzeń odbywających się w ramach 20. Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA wstęp jest bezpłatny.