Dowiedz się wszystkiego o filmach, które zobaczymy na Brave Festival

W tym roku odbędzie się już 7. Przegląd Filmowy Brave Festival. Zeszłoroczna edycja była wielkim sukcesem frekwencyjnym. Co szykujecie dla kinomanów w tym roku?

Marek Mieleszko: Zeszłoroczna edycja Przeglądu była sukcesem zarówno artystycznym (mieliśmy bardzo spójny i ciekawy program), jak i frekwencyjnym – pokazy cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem widowni. Dlatego chcemy utrzymać to, co się już sprawdziło – formułę przeglądu opartą na podziale na trzy wyraziste cykle tematyczne. Pierwszy z tych cykli to BRAVE FOCUS, gdzie odważnie i bezkompromisowo patrzymy na kulturę danego kraju. Pokazujemy w tym cyklu procesy zachodzące w odległych nam rejonach świata, dotyczące szeroko rozumianej kultury i tradycji. W tym roku chcemy poświęcić go MAROKU. Kolejnym, bardzo istotnym w kontekście idei całego Brave cyklem filmowych pokazów jest BRAVE PEOPLE DOC. Prezentujemy w nim filmy o ludziach odważnych, którzy świadomie potrafią podjąć ważne dla danej społeczności tematy, niekiedy tematy tabu i dzielnie, częstokroć samotnie mierzyć się z nimi. Chcemy przybliżać sylwetki ludzi, którzy po prostu zrobili coś dla dobra innych. Trzecim cyklem filmowym, który zaprezentujemy naszym widzom są BRAVE CONTEXTS, cykl bezpośrednio nawiązujący do głównego tematu tej edycji Brave – Wtajemniczenia kobiet. I tak tym cyklem podejmujemy swoisty dialog z szeroko rozumianym tematem kobiety jako strażniczki wartości i tradycji, chcemy pokazać różne aspekty kobiecości. Pragniemy pokazać kobiety, które w wielu kulturach od wieków stoją na straży pewnych, właściwych tylko sobie tradycji artystycznych, zapewniając im ciągłość i nieustanny rozwój. Widzowie będą mogli dzięki temu zobaczyć różnorakie odczytanie tej tematyki w filmie. W tym roku po raz pierwszy nasz Przegląd zagości też w Dolnośląskim Centrum Filmowym, co więcej filmy wyświetlane będą w dwóch salach. Przede wszystkim wzrośnie komfort projekcji, sale są w pełni nowoczesne i komfortowe dla widzów. To duży skok jakościowy, bo zeszłoroczny Przegląd odbywał się w kinie w NOT, które miało wiele mankamentów. W ramach Przeglądu przeprowadzimy aż 24 filmowe seanse.

Dla kogo właściwie jest Przegląd Filmowy Brave Festival?

Dla ludzi ciekawych świata, osób otwartych na poznawanie nowych kultur i tradycji. Ciekawość, otwartość, szacunek dla innych – to są wyznaczniki tych osób, do których kierujemy nasz Przegląd.

Co trzeba zobaczyć? Z kim się spotkać? Czego nie można ominąć podczas tegorocznej edycji Przeglądu?

Największymi atrakcjami Przeglądu będą bez wątpienia seanse filmów „Spójrzcie nam w oczy” oraz „Pina 3d”. Te filmy mają szansę porwać widownię. Choć trzeba podkreślić, ze w tym roku mamy naprawdę bardzo spójny i mocny program. Niezmiernie ciekawie zapowiada się też cykl marokański i tutaj koniecznie trzeba pojawić się na spotkaniu z Izzą Genini, która przyjedzie na nasze zaproszenie do Wrocławia.

Tegoroczny Przegląd skupia się na kobiecie i kobiecości. Porusza wiele wątków społecznych, związanych z kobietami, w tym niektóre dość nietypowe jak kobieta-matador i jej miejsce w hiszpańskiej corridzie…

„Ona jest Matadorem” w reż. Gemma Cubero i Celeste Carrasco to opowieść o tym, jak młoda kobieta pragnie zostać matadorem. To opowieść o sile marzeń i determinacji w ich urzeczywistnianiu. Jej legendarne poprzedniczki, takie jak Maria Salome czy Juanita Cruz mimo ogromnej popularności występowały na arenie albo w męskim przebraniu, bądź też ubierały maski. Mimo, że prawo im nie zabraniało tego typu występów, to  jednak siła tradycji była tak mocna. Świat się jednak zmienia i bohaterka filmu „Ona jest Matadorem” już nie musi stosować tego typu praktyk, aczkolwiek proces zdobywania pozycji w zdominowanym przez mężczyzn świecie korridy jest wyjątkowo mozolny i trudny. Pokazujemy też nietypowe portrety kobiece, jak w np. „Wszystko o mojej babci” w reż. Mahmoud Kaabour. Reżyser filmuje swoją 83-letnią, mieszkającą w Bejrucie babcię, która jest tutaj ostoją pamięć, źródłem, które przekazuje tradycje i życiową mądrość przyszłym pokoleniom. Chcemy projekcją tego filmu pokazać kobietę jako głowę rodziny, ale też po prostu uzmysłowić, jak ważna jest w życiu każdego człowieka relacją z babcią i jak wiele można się od niej nauczyć.

Które filmy warto zobaczyć szczególnie z uwagi na ich kunszt reżyserski, zdjęcia, muzykę bądź tematykę?

Jednym z najpiękniejszych wizualnie filmów naszego Przeglądu jest „W domu mojego ojca” reż. Fatima Jebli Ouazzani, Holandia 1997, 67 min. Ten błyskotliwie wyreżyserowany, przejmujący film stawiający pytania o tradycję i o proste ludzkie szczęście z nią związane. Niezwykle udane i bardzo satysfakcjonujące filmowo połączenie dokumentu, wizualnego dziennika i pięknych fabularyzowanych sekwencji, będące głęboką zadumą nad małżeństwem, losem, przeznaczeniem i ludzkimi wyborami. Czy zaaranżowane małżeństwo może dać szczęście?

Świetny realizacyjnie jest też “ Spójrzcie nam w oczy”, znakomicie przyjęty przez publiczność na wielu festiwalach filmowych wizualny esej w reżyserii słynnego francuskiego street-artowca tworzącego pod pseudonimem JR to jedna z ważniejszych projekcji podczas Przeglądu Filmowego Brave. Film pokazuje zakrojony na szeroką skalę projekt streetart’owy, w którym JR przemierza slumsy Brazylii, Sierra Leone, Liberii, Indii, Kambodży i tworzy portrety kobiet mieszkających i żyjących w tych miejscach.

Ze względu na tematykę warto polecić “Księżyc Słońce Kwiat Gra” opowiadający historię niezwykłego spotkania i odruchu serca, który odmienił życie pewnego chłopca. W 1962 roku młoda irańska reżyserka i poetka Foruq Farrochzad rozpoczęła pracę nad swoim najsłynniejszym filmem „Dom jest czarny”, który pokazuje zamknięty świat trędowatych, ogrom cierpienia i wykluczenia ze społeczeństwa, jakie niesie ze sobą ta choroba. Odwiedziła z kamerą leprozorium położone w północnym Iranie. Wśród chorych spotkała tam zdrowego chłopca – Hosseina, którego adoptowała. Ten kameralny film staje się uniwersalną opowieścią o ludzkiej dobroci, o wielkim odruchu serca. Zarazem jest kreśloną z osobistej perspektywy opowieścią o niezwykłej kobiecie i o jej twórczości.

Wreszcie temat niewątpliwie kontrowersyjny podejmuje “Trzecia płeć w Indiach” - film dokumentalny Thomasa Wartmanna przybliża nam życie i fenomen osób trzeciej płci w Indiach, które określa się jako hidźra (hijra). Hidźra nie są ani kobietami, ani mężczyznami. Grupę tą tworzą w większości wykastrowani mężczyźni, których kastowe społeczeństwo zepchnęło na margines – zajmują się głównie żebractwem i prostytucją. Członkowie społeczności hidźra znajdują się kulturowo w sferze kobiecości.

Czy pojawią się we Wrocławiu filmy nagradzane na zagranicznych festiwalach? Jakie?

Praktycznie każdy z pokazywanych przez nas filmów jest laureatem co najmniej jednej filmowej nagrody. Warto wspomnieć tutaj o filmie „ALBERT SCHWEITZER” w reż. Jerome Hilla, przybliżający nam postać i działalność jednego z najwybitniejszych humanistów XX wieku – Alberta Schweitzera, który był m.in. filozofem, muzykologiem, teologiem, wybitnym znawcą Bacha, organistą i lekarzem. Film został nagrodzony Oscarem w 1957 roku w kategorii Najlepszego Filmu Dokumentalnego.

Jaką problematykę podejmować będą filmy marokańskie?

Filmy marokańskie przybliżą nam bogactwo kultury Maroka, ale też pokażą różne trudne tematy dotykające tamtejszego społeczeństwa. Problemu berberyjskich migracji do dużych miast i za granicę za pracą dotyczą „Uśpione dziecko” oraz „Marrakesz Inszallach”. Z kolei „Ali Zaoua – książe ulicy” pokazuje problem bezdomności dzieci i ich zmagań z codziennością na ulicach dużych miast północnej Afryki. Piękny i niewątpliwie zapadający bardzo w pamięć film „W domu mojego ojca” podejmuje tematykę islamu, konkretnie rytuału aranżowanego małżeństwa. Wreszcie wszystkie filmy Izzy Genini dają wspaniałe etnograficzne wręcz spojrzenie na bogactwo marokańskich tradycji i rytuałów.

Dlaczego kino marokańskie? Skąd postać Izzy Genini?

Maroko to jedno z najciekawszych państw kontynentu afrykańskiego. To kraj, w którym od dawna mieszały się wpływy europejskie z arabskimi, berberyjskimi i afrykańskimi. Efektem tej mozaiki jest niezmiernie ciekawa i bogata kultura. To właśnie te aspekty Maroka chcemy za pomocą filmowego medium przybliżyć naszym widzom. Tak się składa, że reżyserką najsilniej związaną z tą tematyką jeśli chodzi o kino dokumentalne jest Izza Genini. Chcemy zaprezentować w tym cyklu m.in. serię jej dokumentalnych filmów „Maroko. Ciało i dusza” kompleksowo opisujący różne aspekty tradycyjnych kultur i obrzędowości marokańskiej. Planujemy też, zaprosić do Wrocławia reżyserkę i umożliwić naszym widzom spotkanie i dyskusję z tą twórczynią. Izza Geninni w swoich filmach portretuje także kulturę i obrzędowość jednej z największych grup etnicznych Maroka – Berberów. Stanowią oni około 30% mieszkańców całego kraju i stanowią rdzenną ludność tego obszaru, pomimo tego poddawani są oni jednak obecnie usilnej polityce asymilacji i modernizacji kraju, co ma negatywny wpływ na ich tradycję i stanowi poważne zagrożenie dla kulturowej odrębności.

Dużo miejsca w Przeglądzie zajmuje temat islamu i sytuacji kobiety w kontekście tej religii. Na które filmy o tej problematyce warto zwrócić szczególną uwagę?

Kwestia kobiety w islamie jest niezwykle ciekawa i bardzo złożona. Warto w tym kontekście obejrzeć piękny i wzruszający „W domu mojego ojca”, a zarazem zestawić go z „Wszystko o mojej babci”. Nie można przegapić w kontekście relacji kobieta, a islam porywającego „ODSŁONIĘTE: KOBIETY-ARTYSTKI W ISLAMIE”, którego reżyserka Alba Sotorra zabiera nas w filmową podróż wiodącą poprzez Bośnię, Turcję, Iran, Afganistan i Pakistan. W każdym z tych krajów za pomocą kamery kreśli portret artystek, które poprzez sztukę chcą wpływać na pozycję kobiet w krajach muzułmańskich. Film obala szereg stereotypów funkcjonujących na Zachodzie, a dotyczących kobiet w świecie islamu. Bohaterki filmu dobitnie pokazują, że niezależnie od tego, gdzie żyją – mają pełną świadomość własnej wartości i godności, a ponadto starają się swoimi działaniami pomagać i inspirować innych.

Program filmowy nawiązuje do hasła tegorocznej edycji Brave Festival – Wtajemniczenia kobiet. Jeden z filmów jest jednak adekwatny również w kontekście Brave Kids – międzynarodowego programu edukacyjnego dla dzieci z całego świata, bardzo ważnej części Brave Festival.

Filmem, który zdecydowanie jest interesujący pod kątem Brave Kids jest marokański „Ali Zaoua – książę ulicy”. To fabularny film opowiadający na kanwie kryminału historię bezdomnych dzieci żyjących na ulicach Casablanki, jednej z największych metropolii Maroka. Niestety kwestia bezdomności i biedy nieletnich oraz ich wykorzystywania jest wciąż bardzo istotna dla całej Afryki Północnej, nie tylko dla Maroka. Tym filmem chcemy naszym widzom zasygnalizować ten problem.

Brave People Doc, to jak powiedziałeś, cykl o ludziach odważnych, którzy świadomie potrafią podjąć ważne dla danej społeczności tematy, niekiedy tematy tabu i dzielnie, częstokroć samotnie mierzyć się z nimi. Czyje odważne sylwetki zobaczymy w ramach Brave People Doc w tym roku?

Przybliżymy sylwetkę wspomnianego już wcześniej Alberta Schweitzera oraz również przywoływanej we wcześniejszej wypowiedzi Foruq Farrochzad. Pokażemy też ludzi, którzy działają obecnie, mierząc się z istotnymi dla nich kwestiami we współczesnym świecie – tak jak bohaterka filmu „Sarabah”. To filmowy portret raperki z Senegalu, która występując pod pseudonimem Sister Fa odnosi sukces. Nosi jednak w sobie ogromną traumę z dzieciństwa – została bezpowrotnie okaleczona poprzez rytualne obrzezanie. Będąc u szczytu popularności zaczyna otwarcie mówić o tym dramacie, co więcej pragnie przyczynić się do zmian tych akceptowanych społecznie praktyk. Zaczyna zakrojoną na szeroką skalę akcję uświadamiania i walki z procederem rytualnego obrzezania, który jest ogromną krzywdą dla wielu kobiet nie tylko w Senegalu, ale i w całej Afryce. Siłą, która pomaga Sister Fa w walce z tymi praktykami okazuje się jej muzyka – talent i upór, które jej towarzyszą.

Szczególnym wydarzeniem Przeglądu będzie projekcja Piny Bausch w 3D. Pina doskonale wpisuje się w hasło tegorocznej edycji, wydaje się być jej swoistym filmowym ukoronowaniem.

„Pina” rzeczywiście doskonale wpisuje się w hasło tegorocznej edycji Brave – całe życie wtajemniczała w taniec i tańcem jednocześnie. Bez wątpienia była artystką, która poprzez swoją sztukę stawała w obronie najdelikatniejszych wartości - uczuć, piękna, szacunku dla drugiego człowieka, czyli ideom i wartościom, które są również bliskie festiwalowi.

Jakich gości zobaczymy podczas Przeglądu? Czy będą to twórcy filmów czy, tradycyjnie, znawcy tematyki antropologicznej, podróżnicy, kulturoznawcy?

Jeśli chodzi o gości to będzie różnorodnie. Chcemy dać naszym widzom możliwość spotkania z twórcami filmów, np. z reżyserką Izzą Genini. Chcemy zaprosić też co najmniej jednego bohatera filmu – prawdopodobnie będzie to bohater „Księżyc Słońce Kwiat Gra”. Zarazem też chcemy dać możliwość rozmów widowni z ekspertami – zarówno od północnej Afryki, ale też od Iranu, Bliskiego Wschodu i Turcji. Planujemy co najmniej 5 takich spotkań. Wciąż trwają prace nad tą częścią programu, dlatego nie chcemy na razie niczego zapeszać. Na pewno spotkania będą i będą one różnorodne – przede wszystkim chcemy by były to spotkania dla widzów, i to z myślą o nich chcemy dobrać jak najciekawszych gości.

Dziękuję za rozmowę.