Linie rytmiczne Wacława Szpakowskiego w Muzeum Miejskim

Wacław Szpakowski (1883-1973) należał do artystycznej awangardy pierwszych dekad XX w. W latach 90. ubiegłego stulecia jego prace pokazywane były w Brukseli, Bonn oraz w Centrum Pompidou w Paryżu. W 2012 r. można je było zobaczyć w jednym z najbardziej prestiżowych muzeów świata – nowojorskim Museum of Modern Art (MOMA) na wystawie „Inventing Abstraction 1910-25” poświęconej początkom sztuki abstrakcyjnej. W Polsce Szpakowski wciąż jest jednak mało znany. Wystawa w Muzeum Miejskim ma za zadanie odkrycie jego sztuki dla współczesnych odbiorców.

Rysunki Wacława Szpakowskiego to geometryczne, rytmiczne kompozycje bazujące na zasadach symetrii matematycznej. Rysowane jedną, ciągłą linią quasi-labiryntowe wzory to jednak nie tylko ornament. Jak podkreśla kuratorka wystawy, Elżbieta Łubowicz, prace Szpakowskiego to tzw. „obrazy czasowe” – by je zgłębić, trzeba „pójść za linią” rysunku, prześledzić jej bieg od początku do końca. Wówczas odkryć można ich treść wewnętrzną, o której mówił artysta – medytację nad ludzkim życiem. By umożliwić to zadanie także osobom niewidomym, twórcy wystawy umieścili na ścianach trójwymiarowe, powiększone repliki kilku prac. Można je dotykać, śledząc palcami  przebieg linii.

 

Prace Szpakowskiego, choć wpisują się w nurt europejskiego abstrakcjonizmu początku XX w.,  są jednocześnie bardzo oryginalne. Szpakowski był samotnikiem, nie związał się z żadną grupą artystyczną, a swoją koncepcję linii wywiódł wprost z ornamentu antycznego (meander), którym się interesował. Równie ważnym źródłem inspiracji były dla niego natura oraz sztuka ludowa ze swoim syntetyzmem i sprowadzaniem naturalnych kształtów do najprostszych form geometrycznych.

 

Szpakowski był nie tylko rysownikiem, ale także muzykiem i kompozytorem, stąd na wystawie nie brakuje i tej dziedziny sztuki. Niewątpliwą atrakcją są utwory muzyczne specjalnie na tę okazję skomponowane przez Barbarę Konopkę. Jako partytury posłużyły jej rysunki artysty. Muzyczne kompozycje przypisane do wybranych prac można odsłuchać przez umieszczone przy nich słuchawki. Wernisaż z kolei uświetnił koncert utworów muzycznych według rysunków Szpakowskiego skomponowanych przez Adama Bałdycha, który wykonał je wspólnie z Perem Oddvarem Johansenem.

 

Dopełnieniem prezentowanych na wystawie oryginalnych rysunków Szpakowskiego i kompozycji muzycznych są animacje linii rytmicznych, a także zaprojektowana przez Pawła Janickiego interaktywna instalacja, za pomocą której można samemu tworzyć nowe rysunki oparte na matematycznych algorytmach stosowanych przez artystę.

 

Na poprzedzającym otwarcie wystawy spotkaniu z dziennikarzami obecna była Anna Szpakowska-Kujawska, córka Wacława, która ze wzruszeniem wspominała ojca, jego losy i twórczość. Sama będąc artystką, wiele czasu poświeciła na ochronę artystycznego dorobku Szpakowskiego i próby zainteresowania nią szerszej publiczności. Szpakowska-Kujawska jest malarką, a wystawę jej prac – „Puls życia” – również można oglądać w Muzeum Miejskim, w Galerii Patio w Starym Ratuszu.

 

Organizatorem wystawy „Wacław Szpakowski (1883-1973). Linie rytmiczne” jest Ośrodek Kultury i Sztuki. Wystawa odbywa się w ramach programu ESK Wrocław 2016.

 

Obie ekspozycje można odwiedzać od 8 czerwca do 31 lipca 2016 r.