Zaskakujące „Krótkie wywiady z paskudnymi ludźmi” [RECENZJA]

Autor literackiego pierwowzoru „Krótkich wywiadów z paskudnymi ludźmi”, David Foster Wallace powiedział, że pewien nauczyciel, którego lubił, mawiał, że zadaniem dobrej literatury jest niesienie pociechy zmartwionym i sianie niepokoju w tych, którzy żyją w zadowoleniu. Dla amerykańskiego pisarza jednym z najważniejszych celów literatury poważnej jest dać czytelnikowi dostęp do innych Ja. – Ponieważ nieodłączną częścią bycia ludzkim Ja jest cierpienie, my, ludzie, po części szukamy w sztuce doświadczenia cierpienia, z konieczności zapośredniczonego, takiego „uogólnionego” cierpienia – mówił Wallace.

Świetnie zostało to pokazane zarówno w jego książce „Krótkie wywiady z paskudnymi ludźmi”, jak i w spektaklu w reżyserii Aleksandry Popławskiej. Zarówno książka, jak i spektakl pozwoliły mi utożsamić się w wyobraźni z cierpiącymi bohaterami, dając mi jednocześnie nadzieje, że może ktoś utożsami się z moimi rozterkami.

Bohaterami przedstawienia dyplomowego studentów aktorstwa Akademii Sztuk Teatralnych są: jedna psychoterapeutka i siedmiu kuracjuszy, którzy zebrali się w osobliwej grupie wsparcia. Każdy ma do opowiedzenia swoją historię.

Studenci IV roku Wydziału Aktorskiego przygotowali opowieść "pełną na pierwszy rzut oka surrealistycznych wykrzywień, a jednak tak powszechnie występującą, że odnieść można wrażenie, iż w swoisty sposób dotyka ona każdego z nas”. – Historię pełną osobistych lęków przeplatanych równie osobistymi fantazjami. Każda opowieść to zanurkowanie w cudzej jaźni, w której żadne skrzywienie nie może się ukryć. Finalnie każda zostawia z pytaniem: Czy skok na główkę w toń dojrzałości seksualnej musi być wyzwaniem? – można przeczytać w zapowiedzi spektaklu.

Każdy z grających w nim aktorów (Karol Donda, Jakub Głukowski, Aleksander Kaleta, Dominik Mirecki, Tomasz Mechowicki, Karol Olszewski, Wojciech Świeściak i Karolina Rzepa) dostał swoje pięć minut i szansę na pole do popisu. Wyszedł z tego przejmujący spektakl składający się z rekonstrukcji frazesów, które w innych okolicznościach prawdopodobnie byśmy zignorowali.

Twórcy spektaklu świetnie poradzili sobie z wszelkimi „mankamentami” twórczości Wallace’a (które trafnie wymieniła pisarka Zadie Smith) takimi jak absurdalna i groteskowa tematyka, okropni ludzie czy brakujące konteksty i retoryczne komplikacje. Mało tego – podobnie jak on umieścili mnie w samym środku rekursji i choć oglądanie tego przedstawienia było miejscami emocjonalnie i intelektualnie męczące, to w pozytywnym tego słowa znaczeniu i na swój sposób przyniosło mi perwersyjną, intelektualną satysfakcję.

To spektakl trudny i bolesny, ale na długo zapadający w pamięć, a młodzi aktorzy bardzo dobrze poradzili sobie z charakterystycznymi dla tego pisarza rekurencyjnymi, wielokrotnie złożonymi i dziwacznymi zdaniami. Brawa i szacunek za odwagę.

Zadie Smith napisała o autorze „Krótkich wywiadów z paskudnymi ludźmi”, że przemawia przede wszystkim do młodych. – Młodzi ludzie najlepiej rozumieją jego intensywność i zwykle traktują poważnie tego rodzaju kwestie egzystencjalne, odczytując je jako pytania odnoszące się bezpośrednio do nich – podkreśliła pisarka. Studenci Akademii Sztuk Teatralnych, wraz z reżyserką, świetnie zrozumieli i odczytali niełatwą i niepokojącą prozę Wallace'a.

„Krótkie wywiady z paskudnymi ludźmi” można zobaczyć w we wtorek, środę i czwartek (18, 19 i 20 grudnia) o godz. 18:00 w Akademii Sztuk Teatralnych (ulica Braniborska 59). Bilety, w cenie 20 zł (normalny) i 15 zł (ulgowy) można kupować za pośrednictwem strony internetowej.