Dziś Światowy Dzień SM. Wczesne wykrycie może ograniczyć rozwój zaburzeń

Stwardnienie rozsiane to choroba ośrodkowego układu nerwowego, diagnozowana najczęściej u osób między 20. a 40. rokiem życia. Niemal trzykrotnie częściej zapadają na nią kobiety. W Polsce liczbę osób chorujących na SM szacuje się na ponad 45 tys.

SM nazywane jest chorobą o tysiącu twarzy, ponieważ u każdej osoby może przebiegać z odmienną dynamiką i różnymi objawami deficytu neurologicznego. Należą do nich najczęściej zaburzenia widzenia, zaburzenia czucia i sprawności ruchowej, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, problemy z oddawaniem moczu i stolca. Mogą one obejmować także zespół zmęczenia, pogorszenie funkcji poznawczych lub zaburzenia nastroju. Ważne, aby w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów, zwłaszcza o nagłym początku i zmiennym nasileniu, zgłosić się jak najszybciej do lekarza specjalisty.

– Stwardnienie rozsiane jest chorobą, w której bardzo istotną rolę odgrywa czas. Wczesne i właściwe rozpoznanie SM, a następnie wczesne wdrożenie właściwego leczenia daje szansę na spowolnienie, a nawet wstrzymanie aktywnego przebiegu choroby. Dzięki temu pacjenci mogą nadal dobrze funkcjonować w różnych dziedzinach życia. Coraz większa liczba nowoczesnych terapii pozwala na zindywidualizowany wybór leczenia optymalnego dla danego pacjenta i etapu choroby – mówi dr hab. med. Anna Pokryszko-Dragan z Kliniki Neurologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu, ekspertka kampanii Nie sam na SM.

Skuteczne leczenie modyfikujące przebieg SM ma na celu ograniczenie ilości rzutów i zapobieganie kumulacji utrwalonych deficytów neurologicznych. W aktualnym ujęciu obejmują one nie tylko niepełnosprawność ruchową, ale także m.in. zaburzenia funkcji poznawczych.

– Obecnie coraz więcej uwagi poświęca się sprawności poznawczej osób z SM, ponieważ jest ona ważnym elementem ich funkcjonowania. W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia i ubytku różnych struktur nerwowych (np. osłonek mielinowych, wypustek neuronów), co prowadzi do zaniku mózgu oraz zakłóceń funkcjonowania sieci neuronalnych. Do następstw tych zmian należą m.in. zaburzenia poznawcze. Nowoczesne terapie spowalniające przebieg SM mogą w pewnym zakresie ograniczyć rozwój tych zaburzeń. W niewielkim stopniu można je łagodzić przy zastosowaniu leków i suplementów poprawiających metabolizm i krążenie mózgowe. Natomiast udowodniony pozytywny wpływ na funkcjonowanie poznawcze u osób z SM ma wczesne i regularne stymulowanie aktywności umysłowej – wyjaśnia dr hab. med. Anna Pokryszko-Dragan.

Ćwicząc odpowiednio wcześnie i regularnie funkcje poznawcze, osoby z SM mają szansę na utrzymanie mózgu w lepszej kondycji. Warto wspierać się aktywnością dnia codziennego, wyznaczać sobie nowe atrakcyjne i motywujące bodźce lub rozwiązywać coraz trudniejsze zadania, stymulujące pracę mózgu. Wszystkie te działania wpływają na plastyczność mózgu oraz rozwijają tzw. rezerwę poznawczą. Można ją określić jako zasób wiedzy i umiejętności zdobytych w trakcie życia, które pozwalają częściowo skompensować związane z wiekiem lub chorobą pogorszenie funkcji poznawczych.

Należy być świadomym, iż to co zrobimy dla naszego mózgu od początku choroby, warunkuje nam to, jak będziemy funkcjonowali po 15 czy 20 latach jej przebiegu. Regularne „ćwiczenie” mózgu również pozwala utrzymać aktywność zawodową i społeczną osób z SM, co wpływa bardzo pozytywnie na ich jakość życia.

Specjalnie z myślą o potrzebach osób ze stwardnieniem rozsianym, w ramach realizowanej obecnie kampanii Nie sam na SM, stworzono cykl warsztatów online pod nazwą Akademia Treningu Mózgu. Celem ich jest przedstawienie praktycznych metod i technik wspierających prawidłowe funkcjonowanie poznawcze, zwłaszcza w tych sferach, które szczególnie często ulegają zaburzeniom w przebiegu SM.

Osoby biorące udział w warsztatach mają możliwość zapoznania się z ćwiczeniami rozwijającymi uważność, koncentrację uwagi i wyobraźnię czy wspierających tzw. pamięć roboczą, odpowiadającą za jednoczesne przechowywanie i przetwarzanie informacji. Warsztaty online Akademii Treningu Mózgu dostępne są profilu na Facebook kampanii Nie sam na SM pod adresem https://www.facebook.com/events/664475274406363/

Eksperci zauważają, że większość społeczeństwa nie zdaje sobie sprawy, iż niezauważalne często objawy SM, jakimi mogą być zaburzenia funkcji poznawczych, znacząco utrudniają chorym codziennie funkcjonowanie oraz mają wpływ na ich relacje z najbliższymi, rodziną czy przyjaciółmi. Sprawiają one, iż osoby z SM wycofują się z wielu dotychczasowych aktywności, rezygnują z pracy lub ograniczają kontakty społeczne, a tym samym tracą poczucie własnej wartości oraz bezpieczeństwa.

– Ważne jest, aby społeczeństwo miało większą świadomość na temat objawów występujących w stwardnieniu rozsianym oraz nie myliło ich z innymi chorobami, takimi jak alkoholizm czy choroby psychiczne. Takie postrzeganie jest bardzo krzywdzące dla osób z SM. Dlatego bardzo ważne jest szerzenie wiedzy na temat choroby, jej objawów czy przebiegu, a taką okazją jest Światowy Dzień SM. Daje on szansę na większe zrozumienie potrzeb pacjentów i właściwe ich postrzeganie – mówi Jolanta Łopyta, przewodnicząca dolnośląskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego.

Światowy Dzień SM obchodzony jest 30 maja w 68 krajach na całym świecie. Celem tego święta jest okazanie solidarności z chorymi na stwardnienie rozsiane, jak również zwrócenie uwagi na problemy z jakimi zmagają się na co dzień. To również czas do podejmowania działań edukacyjnych, które mają ma celu podnoszenie świadomości społecznej na temat tej jednostki chorobowej.

Tegoroczne obchody Światowego Dnia SM podkreślają rolę relacji osoby chorej z najbliższym otoczeniem. Wsparcie najbliższych, dobra komunikacja, rozumienie potrzeb osoby z SM, są to istotne elementy w radzeniu sobie z chorobą i jej trudnościami. Na tych zagadnieniach również skupia się realizowana obecnie kampania edukacyjna Nie sam na SM.