Na weekend: Kościół świętego Wojciecha we Wrocławiu

Historia tej świątyni sięga czasów przedlokacyjnych. Wybudowana została w początkach XII stulecia w stylu romańskim. Jej fundatorem miał być brat Piotra Włosta, Bogusław. Patronem budowli został święty Wojciech. Poświęcenia budowli dokonał biskup Żyrosław.

Powstały kościół był pierwszym mieszczącym się na lewym brzegu Odry w okolicach dzisiejszego Wrocławia. Od 1148 roku zarządzali nim augustianie, co zarządził papież Eugeniusz III, jednocześnie nadając świątyni funkcje parafialne. W 1226 roku dotychczasowych administratorów zastąpili dominikanie. Dobudowali oni prezbiterium w stylu późnoromańskim.

W 1241 roku, podczas najazdu mongolskiego ówczesny przeor Czesław Odrowąż późniejszy błogosławiony i patron Wrocławia, miał odeprzeć najeźdźców spod zamku za pomocą cudu. Wcześniej jednak agresorzy zdążyli złupić i spalić sporą część miasta, w tym kościół i przyległy do niego klasztor.

W 1250 roku przystąpiono do odbudowy kościelnych zabudowań. Powstały budynek miał jedną nawę, wieżę i wykonano go w stylu gotyckim. W XIV wieku dobudowano do niego nowe prezbiterium wieloboczne. W drugiej połowie XV stulecia poszerzono świątynię o przęsło zachodnie i podwyższono bryłę o siedem metrów. Dodatkowo udekorowano ją za pomocą szczytów. W wieku XVIII wzniesiono kaplicę w stylu barokowym, która poświęcona została błogosławionemu Czesławowi.

W kolejnym stuleciu miała miejsce sekularyzacja dominikanów. Lokalny klasztor służył od tej pory jako magazyn. Na początku XX wieku zburzono jego skrzydła i pozostawiono dawny refektarz. Kościół zaś pełnił funkcję parafii. Podczas trwania drugiej wojny światowej budynek został niemalże zniszczony. Jego odbudowa przypadła na lata 50. XX stulecia. Ostatnie prace zakończono w latach 80.

Kościół jest orientowany, posiada wieloboczne prezbiterium i transept. W części południowej ulokowano wieżę, nieopodal której mieści się jeden z aneksów, drugi z nich ulokowany jest w części północnej budowli. Mieszczą się w nich odpowiednio kaplica świętego Czesława i zakrystia. Nawa główna kryta jest dachem dwuspadowym. Wieża kościelna w przyziemiu jest czworoboczna, w górnych kondygnacjach posiada osiem boków. Kryta jest ostrołukowym hełmem. Na jej elewacjach w wyższych częściach widoczne są podwójne wysmukłe okna zakończone półkoliście bądź ostrołukowo.

Od strony zachodniej ulokowano wejście, które znajduje się w portalu ostrołukowym, kamiennym, pochodzącym z XIV stulecia. Nad nim mieści się wysmukłe, częściowo zamurowane okno gotyckie. Całość elewacji ozdobiona jest gotyckim szczytem trójkątnym. Okna nawy głównej są podłużne zakończone ostrołukowo, posiadają dekorację w formie maswerków. Oddzielone są od siebie za pomocą przypór. Kaplica błogosławionego Czesława nakryta jest kopułą z latarnią. Jest to dobudówka barokowa, czworoboczna. Na jej elewacjach widoczne są pilastry i lizeny, a także otwory okienne zakończone łagodnymi półkolami.

We wnętrzu kościoła podziwiać można sklepienia krzyżowo-żebrowe. Obecne witraże stworzone zostały w latach 70. XX wieku. Z dawnego wyposażenia zachowała się wieloboczna, kamienna chrzcielnica pokryta płaskorzeźbami. Została ona odrestaurowana z potłuczonych fragmentów. W transepcie widoczna jest częściowo odtworzona nisza zwieńczona ostrołukowo, w której znajduje się średniowieczna figura przedstawiająca postać kobiecą. Na ścianach budowli mieszczą się także epitafia datowane na okres baroku. Z tego samego przedziału dziejów pochodzi wystrój kaplicy bł. Czesława. W jej centrum znajduje się marmurowy sarkofag, ozdobiony figurkami putt. W prawej części znajdują się przedstawienia alegoryczne Ameryki i Afryki będące obramowaniem historii o błogosławionym. Z drugiej strony występują analogiczne postaci Europy i Azji. Dają się zauważyć sceny biblijne nawiązujące do Sądu Ostatecznego.

Zobacz galerię