Odkrywamy Wrocław: Dawny Alumnat i Konwikt Biskupi na Ostrowie Tumskim

Przez wiele lat nieduże wzniesienie w pobliżu Archikatedry Wrocławskiej oferowało możliwość krótkiego odpoczynku w trakcie spacerów po Ostrowie Tumskim. Kilka ławek, parę drzewek, widoki na Odrę i gmach Muzeum Narodowego zachęcały nie tylko popołudniowych spacerowiczów, ale również hałaśliwą młodzież przesiadującą tam wieczorami – często w towarzystwie alkoholu.

Warto zatem przybliżyć historię tego pagórka, który pod cienką warstwą ziemi przez kilkadziesiąt lat skrywał piwnice i parter budynku o kilku obliczach. Tym bardziej, że za parę lat budynek ten odrodzi się częściowo w tym właśnie miejscu, w swojej barokowej szacie.

Alumnat czyli akademik dla kleryków (Collegium Clericorum) wybudowano na początku XVIII wieku, a zaprojektował go przybyły z Wiednia mistrz murarski Johan Blasius Peintner. Był on również autorem budynku Orphanotropheum (dawnego sierocińca dla szlacheckich dzieci) – obecnie siedziby instytucji kościelnych przy ulicy Katedralnej 4 – oraz kościoła pod wezwaniem Trójcy Świętej, połączonego z budynkiem klasztoru i szpitala Bonifratrów przy ulicy Traugutta.

Skrzydło neogotyckie przed modernizacją

Pierwotnie budynek składał się z barokowego korpusu frontowego, którego fasada otwierała się na północ, i skrzydła zachodniego. Kolejne rozbudowy polegały na wzniesieniu w 1. połowie XIX wieku skrzydła wschodniego z jednoczesnym dobudowaniem do budynku głównego od strony wschodniej neogotyckiej kaplicy. Następnie w latach 1880-88 domknięto całe założenie również neogotyckim skrzydłem południowym od strony Odry. 

Na początku XX wieku zmieniono wygląd neogotyckiej części usuwając detal i przykrywając cegłę klinkierową tynkiem. Te zabiegi miały na celu unowocześnienie formy i elewacji budynku w ówczesnym duchu modernistycznym, co jednak zubożyło jego wartość architektoniczną i sprawiło, że od strony Odry zaczął wyglądać on raczej mało reprezentacyjnie.

Zniszczenia wojenne nie oszczędziły budynku alumnatu, który od 1935 roku był siedzibą Arcybiskupiego Konwiktu Teologicznego „Marianum”. Jego pozostałości – czyli piwnice i fragmenty parteru – zasypano, tworząc niewielkie wzgórze, od którego zaczęliśmy naszą opowieść. Ocalały koszykowe, ozdobne kraty okienne, które zamontowano w innym budynku, oraz barokowy portal kolumnowy, który po renowacji umieszczono w południowej ścianie Papieskiego Wydziału Teologicznego.

Planowana odbudowa alumnatu obejmuje odtworzenie dwóch najstarszych skrzydeł barkowych, ale mówi się, że budynek ma „nawiązywać kształtem” i „wzorować się” na bryle z XVIII wieku. Wstępne wizualizacje pochodzące z pracowni architektonicznej AQ7, która przygotowuje projekt nowej biblioteki Archidiecezji Wrocławskiej, pozwalają mieć nadzieję, że owo „odwzorowanie” będzie w miarę wierne. Zobaczyć je można w naszej galerii.

Południowe, pierwotnie neogotyckie skrzydło budynku po modernizacji w 1920 roku

Fot. Wratislaviae Amici

Dawne miejsce wieczornych libacji przechodzi właśnie do historii, a w 2015 roku – gdy ukończona ma być budowa biblioteki oraz ogrodu od strony południowej, otwierającego się na bulwar – będzie uporządkowaną przestrzenią publiczną, która znów zaludni się spacerowiczami. Ciekawe czy ruiny neogotyckich skrzydeł pozostaną w ziemi dla przyszłych pokoleń i czy oryginalny portal wróci na swoje miejsce? Być może odpowiedzi na te pytania poznamy jeszcze przed 2015 rokiem.

----------------

W cyklu Odkrywamy Wrocław pisaliśmy o miejscach takich jak: WUWA, Arsenał, Uniwersytet Wrocławski, Ogród Botaniczny, nasyp kolejowy przy ul. Bogusławskiego i Nasypowej, Ogród Japoński, nasz własny plac Gwiazdy, o pomyśle budowy wieżowców zamiast Sukiennic w Rynku, legendarnych barach mlecznych, kampusie Politechniki, wzgórzu Bendera, Poltegorze, trzech wrocławskich lotniskach, o ulicy Szewskiej, początkach miasta, wrocławskim Manhattanie, ogrodach Ossolineum, młynie św. Klary, Solpolu... i wielu, wielu innych.

Wszystkie teksty z naszego cyklu znajdziecie w specjalnej zakładce.

Zapraszamy Was do współpracy przy jego tworzeniu. Piszcie do nas maile z propozycjami miejsc.