„To inna epoka protestowania. Młodzi wnoszą popkulturowo-internetowy żywioł” [WYWIAD]

Michał Hernes: „Obyś ch...ju wdepnął w LEGO" – to jedno z haseł, które pojawia się na transparentach i w trakcie przyśpiewek podczas Strajku Kobiet. Co sądzi Pan o kreatywności protestujących oraz  wymyślanych przez nich hasłach i przyśpiewkach?
Karol Maliszewski: Zaskoczyła mnie ta pomysłowość, widać erudycję, oczytanie, wykształcenie, świadome nawiązywanie do literatury, ale także kreatywne podejście do języka i jego idiomatyki, niesłychanie ciekawe wyzwalanie gry słów. To już inna epoka protestowania, inny styl wpisywania w hasła zaistniałej emocji społecznej. Uderza różnica kodów kulturowych, dlatego jedni drugich za bardzo nie mogą zrozumieć. Młodzi wnoszą już inny, powiedzmy popkulturowo-internetowy, żywioł, natomiast boomersi po drugiej stronie dalej trawią te swoje dziewiętnastowieczne suchary.

Czy to poezja, która wyszła na ulicę?
Jeśli poezję rozumieć jako proces zdobywania czy wywoływania nowych znaczeń w wyniku operacji opierających się na metaforze i aluzji, to tak, mamy do czynienia na tych kartonach i prześcieradłach ze spontanicznym performensem poetyckim.

W centrum Wrocławia porozwieszane są plakaty z wierszami Anny Świrszczyńskiej. Wypatrzyłem m.in. „Narodziny człowieka”, „Ogniotrwały uśmiech” i „Taka sama w środku”. Jak Pan myśli – czy to dobry wybór?
To poezja wyjątkowa drapieżna, impulsywna, sugestywna, ona wciąż działa jak zapalnik serc i umysłów. Dobry wybór.

Czyli wybrałby Pan do takiego protestu wiersze Świrszczyńskiej? Znajoma zwróciła mi uwagę, że nie była ona specjalnie feminizująca.
Wybrałbym. Naprawdę nie chodzi o ideologię, lecz o szybkie działanie, natychmiastową interwencję emocjonalną. Potem się będziemy zastanawiać, teraz jest to, uderzenie. Ale dodałbym jeszcze fragmenty wierszy młodych poetek, np. coś z Kamili Janiak: “kosmos potrzebuje mojego wk…wienia,/ kosmos potrzebuje mojej samotności./ niech będzie spełniony! niech będę trybem!/ ktoś musi być spalony, żeby nie przyszło złe”.

Czy powtarzane wielokrotnie w czasie protestów hasło „wy…erdalać” jest Pańskim zdaniem adekwatne?
Na ulicę wyszła młodzież wychowana na rapie, hip-hopie i innych “drastycznościach”. To dla nich zwykłe słowo. Nie takie już słyszeli. Skoro słownik starych i słownik polityki, słowniki społecznego dyskursu zdewaluowały się, w zasięgu ręki mają taką broń. Właśnie postanowili jej użyć.

Jak Pan myśli – czy na temat języka tych protestów będą powstawały doktoraty i prace magisterskie? Czy to dobry materiał do badań dla językoznawców?
Ten przełom (i towarzyszący mu język) przejdzie do historii i zapisze się w wielu wierszach, opowiadaniach, piosenkach, powieściach i filmach. Także w dziesiątkach rozmaitych prac naukowych.

Wśród protestujących jest bardzo dużo młodych dziewczyn. Czy liczy Pan, że są tam przyszłe poetki i że z tych protestów i ich wściekłości narodzą się wielkie pisarskie albo poetyckie talenty?
Proszę Pana, wiele poetek protestu objawiło się już przed protestem, o czym pisałem w wydanej w maju książce “Bez zaszeregowania. O nowej poezji kobiet”. Padają tam między takie zdania: “Energia kobiecości jest już nie tyle sobą, ile – w zaistniałym kontekście komunikacyjnym – symbolem większej zmiany wrażliwości i ideologii".

W analizowanych przeze mnie wierszach młodych kobiet słowo “wy..erdalać” wcale nie było czymś najstraszniejszym czy jakoś wyjątkowo rażącym. A więc ważne przemiany (w tym rosnąca świadomość emancypacyjna) zachodziły w literaturze i kulturze już przed protestem, a teraz rozlały się szeroko poza sferę poetyckiej i pisarskiej elity, w intrygujący sposób łącząc się z wybuchłą energią społeczną, z tym dość długo powstrzymywanym gniewem.

CZYTAJ TEŻ: KAROL MALISZEWSKI: "FEMINISTKA Z DREDAMI STAJE SIĘ SYMBOLEM" [WYWIAD]

Zobacz galerię

Strajk Kobiet. Co wiesz o rekordowych protestach we Wrocławiu?

Ostatnio jesteśmy świadkami największej i najdłużej serii protestów w Polsce od wielu lat. Sprawdźmy Waszą wiedzę na ich temat!

Rozwiąż quiz