Odkrywamy Wrocław: Ulica Nowowiejska

Ma długości ok. 1,7 km i łączy ulicę Sienkiewicza z ulicą Jedności Narodowej. Ta ostatnia jest równie piękna i dzięki temu, że stosunkowo mało ucierpiała podczas Festung Breslau – przez pierwsze lata po wojnie pełniła rolę nieoficjalnego centrum administracyjno-handlowego Wrocławia. Nowowiejska – mimo że również wypełniona usługami w parterach – zawsze była ulicą nieco spokojniejszą, wyciszoną, a przez to bardzo malowniczą. Szczególnego klimatu dodaje jej park Stanisława Tołpy, wciąż zwany przez wielu Parkiem Nowowiejskim, o którym pisaliśmy 5 czerwca.

Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć ulicy Nowowiejskiej.

Współczesna nazwa ulicy Nowowiejskiej wynika wprost z historii tego miejsca. W przeszłości była to główna droga podwrocławskiej Nowej Wsi Polskiej (Polnisch-Neudorf). Oryginalna nazwa ulicy (Neudorfgasse) zmieniona została później na Michaelisstraße, nawiązując do pobliskiego neogotyckiego kościoła św. Michała.

Mieszkańcy Nowej Wsi Polskiej w dużej części mówili po polsku – także w czasach, kiedy Wrocław wraz ze Śląskiem znajdował się w granicach Prus i Niemiec. Nazwa Polnisch-Neudorf była w użyciu jeszcze w połowie XIX wieku. W 1951 planowano przemianować Nowowiejską na ulicę Lenina, ale zrezygnowano z tego zamiaru.

Przy ulicy Nowowiejskiej, pod numerem 38, znajduje się dom rodzinny Edyty Stein (kanonizowanej w 1998 roku jako św. Teresa Benedykta od Krzyża) – Żydówki, która przeszła na katolicyzm i zginęła w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz w 1942 roku. Inny ciekawy budynek znajdziemy pod numerem 78 – jest to szkoła podstawowa nr 1, zbudowana według projektu Richarda Plüdemanna i Hermana Frobose'a jako szkoła im. J. H. Pestalozziego (obecnie – Marii Dąbrowskiej), o której napiszemy przy innej okazji.

Nowowiejska krzyżuje się z wieloma ciekawymi śródmiejskimi ulicami, o równie interesującej i raczej spójnej zabudowie – gdzieniegdzie uzupełnianej plombami z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Do takich ulic należą np. Żeromskiego, Barlickiego, Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Reja, Piastowska czy Sienkiewicza.

Efektowne pierzeje ulicy Nowowiejskiej, podobnie jak i całego Ołbina, nie przechodzą obecnie takich kompleksowych remontów jak na sąsiednim Nadodrzu. Łatwo sobie jednak wyobrazić, że ewentualna renowacja kamienic i nawierzchni skrzyżowania z ulicą Reja czy Sienkiewicza stworzyłaby elegancki fragment śródmieścia o zwartej, spektakularnej zabudowie.

Budynki przy południowo-wschodnim krańcu Nowowiejskiej w pobliżu skrzyżowania z ulicą Sienkiewicza (za ulicą Piastowską) nie pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, ale powstały w 1927 roku według projektu Theo Effenberga. Kamienice te charakteryzują się brakiem parterów usługowych i prostszymi w formie fasadami – podobnymi do tych z pobliskiego placu Westerplatte, które zbudowano nieco wcześniej.

Południowo-wschodnią oś widokową ulicy Nowowiejskiej wieńczą sylwetki akademików „Kredka” i „Ołówek”, a na jej drugim krańcu – zabudowanym plombami narożnymi przypominającymi formą budynki z blokowisk – znajduje się Wzgórze Słowiańskie. Jest to jedno z kilku wzniesień w mieście usypanych z powojennych wrocławskich gruzów.

W maju 1980 roku na szczycie wzgórza postawiono sześciometrowy pomnik z białego cementu, autorstwa Janiny Szczypińskiej, który symbolizuje zniszczone, płonące miasto. Umieszczono na nim napis upamiętniający 35. rocznicę „wyzwolenia” Wrocławia.

Ulica Nowowiejska zajmuje również istotne miejsce w historii wrocławskiej komunikacji tramwajowej. Pierwsza powojenna linia nr 1 uruchomiona została 22 sierpnia 1945 roku i wiodła z ulicy Spółdzielczej na Biskupinie do ul. Jedności Narodowej.

Przyjdzie jeszcze czas na rewitalizację Ołbina, wtedy Nowowiejska, Jedności Narodowej czy Piastowska staną się bez wątpienia atrakcją turystyczną Wrocławia, a wszyscy miłośnicy stuletnich pierzei w pełni docenią klasę tej architektury. Byleby tylko remont fasad szedł w parze z remontem nawierzchni ulic, uczłowieczeniem przestrzeni publicznej czy uporządkowaniem parkowania aut. Bez tego „rewitalizacja” to tylko złudzenie.

----------------

W cyklu Odkrywamy Wrocław pisaliśmy o miejscach takich jak: WUWA, Arsenał, Uniwersytet Wrocławski, Ogród Botaniczny, nasyp kolejowy przy ul. Bogusławskiego i Nasypowej, Ogród Japoński, nasz własny plac Gwiazdy, o pomyśle budowy wieżowców zamiast Sukiennic w Rynku, legendarnych barach mlecznych, kampusie Politechniki, wzgórzu Bendera, Poltegorze, trzech wrocławskich lotniskach, o ulicy Szewskiej, początkach miasta, wrocławskim Manhattanie, ogrodach Ossolineum, młynie św. Klary, Solpolu... i wielu, wielu innych.

Wszystkie teksty z naszego cyklu znajdziecie w specjalnej zakładce.

Zapraszamy Was do współpracy przy jego tworzeniu. Piszcie do nas maile z propozycjami miejsc.