„Pakt dla Kultury”: konkrety na jesiennym kongresie

Wrocław jako pierwsze miasto Polsce w styczniu tego roku przystąpiło do „Paktu dla Kultury”, inicjatywy, której twarzą został Jerzy Hausner.

Po Rafale Dutkiewiczu, na projekcie zakładającym zwiększenie nakładów finansowych z budżetu państwa na kulturę, aktywizację społeczeństwa w tym zakresie oraz działania przeciw wykluczeniom, podpisy złożyli także prezydenci innych miast, m.in. Krakowa, Gdańska, Gdyni, Łodzi, Poznania czy Warszawy. Ostateczną wersję dokumentu (po konsultacjach społecznych) zaakceptował i opatrzył podpisem również sam premier, Donald Tusk.

- Pakt dla kultury nie powstał po to, aby zrobić dobrze twórcom i w inny sposób generować nowe środki finansowe dla artystów, ale chodzi w nim o odbiorców i społeczności lokalne - przekonuje „Obywatelka Kultury” i sygnatariuszka Paktu Dorota Monkiewicz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocławia.

Nie mniej jednak, do głównych postulatów dokumentu należy zwiększenie nakładów na kulturę do co najmniej 1% budżetu państwa oraz ogólne zmiany zasad zarządzania i jej finansowania.

Wrocławscy urzędnicy przekonują, że dla Wrocławia, który na ten cel rocznie przeznacza ok. 5% z miejskiej kasy (w tym roku będzie to 197 mln zł), postulat 1% ma nieco inny wymiar.
- Na poziom finansowania wrocławskiej kultury nie można narzekać. Należy jednak pamiętać, że są małe gminy, gdzie tego typu wydatki są zupełnie śladowe - mówi wiceprezydent Jarosław Obremski.

Póki co, nie ma mowy o żadnych konkretach, ale jak przekonują przedstawiciele miasta polem do rozmów, analizy potrzeb kulturalnych naszego regionu oraz wysuwania realnych projektów wdrażających postulaty paktu ma być zaplanowany na 3 października kongres.

- Chcemy zaprosić do poważnej rozmowy przedstawicieli organizacji pozarządowych, związków twórczych, również instytucje kultury, ale w kontekście otwierania ich na inicjatywy społeczne i pozarządowe, aby wspólnie zastanowić się nad stworzeniem dla mieszkańców naszego regionu warunków do aktywnego i kreatywnego udziału w kulturze. Jesienne spotkanie będzie okazją do podsumowania i spojrzenia na to, jakimi dysponujemy zasobami społecznymi i co zrobić, aby ten potencjał twórczy Wrocławia mógł się rozwijać - mówi Jarosław Broda, dyrektor Wydziału Kultury UM.

Główne postulaty „Paktu dla kultury”:
* Trzeba zwiększyć dostęp do kultury, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach i podjąć działania zapobiegające wykluczeniu z kultury.
* Konieczne jest podnoszenie kompetencji kulturalnych obywateli, dlatego program promocji czytelnictwa i edukacja kulturalna to najważniejsze dziś wyzwania dla państwa i jego instytucji.
* Najefektywniejszym narzędziem wyrównywania szans w dostępie do kultury i edukacji jest telewizja publiczna. Z tego względu musi być gruntowanie zreformowana i wyposażona w środki na misję.
* Państwo powinno wspomagać, a nie organizować życie kulturalne obywateli. Z tego względu należy wspierać inicjatywy społeczne, zagwarantować równe prawa w konkursach grantowych dla instytucji, organizacji pozarządowych i podmiotów prywatnych.
* Kompetencje językowe i kulturowe zależą od systemu edukacyjnego. Ruch Obywatele Kultury i strona rządowa uznają konieczność reformy oświaty i zwiększenia nakładów na edukację obywatelską, medialną i kulturalną.
* Trzeba zachęcać i włączać Polaków w działania na rzecz dobra wspólnego. Niezbędne jest wyodrębnienie środków na inicjatywy obywatelskie.
* Państwo, stojąc na straży wolności słowa i wolności twórczej, ma obowiązek wspierania także sztuki krytycznej, eksperymentalnej oraz działalności kulturalnej skierowanej do obywateli o różnym światopoglądzie.